کارکردهای فرهنگی منصب شیخ الاسلامی در دوره صفویه

منصب"شیخ الاسلامی" یکی ازمناصب مهم دینی عصر صفوی بود که در راستای گسترش فرهنگ وآموزه های دینی - مذهبی شیعه دوازده امامی در دربار ، مراکز و ولایات ایران پای به عرصه ظهور نهاد وتوانست بر ابعاد مختلف نظام سیاسی – اجتماعی به ویژه ساختار فرهنگی جامعه ای ایران تاثیرعمیقی برجای نهد.پرسش اساسی آن است که "منصب شیخ الاسلامی" در این دوره از چه  جایگاهی برخوردار وچگونه بر تحولات فرهنگی- سیاسی ایران عصرصفویه تاثیر گزار بوده است؟ به نظر می رسد کارکرد فرهنگی این منصب در این دوره، نقش مهمی در ابعاد فرهنگی سیاسی عصر صفویه به جای گذاشت و توانست آموزه های اهل بیت (ع) را در میان طبقات اجتماعی نهادینه نماید مهم ترین کارکرد شیخ الاسلامی که قوی ترین و موثرترین عامل تقویت روح همبستگی میان ایرانیان و افزایش احساسات فزاینده ی مذهب تشیع بود ،همچنین این مذهب عامل مهمی برای خلق آثار نوین در زمینه علوم مختلف شد به تبع آن ادامه عزاداری در این دوره شکل رسمی و تکامل یافته به خود گرفت. نتیجه دو گفتمان سیاسی وفرهنگی باشد که از یک سو دستگاه هیات حاکمه صوفی مسلک صفوی را به واکنش انعطافی در برابر نیازها و واقعیت های زمانه واداشته تا ازعقائد وفرهنگ مرید ومراد پروی خانقاهی عدول نماید و از سوی دیگرمجتهدان واندیشمندان برجسته وپراکنده  شیعه را برانگیخته است تا در راستای توسعه  و تعمیق فرهنگ و آموزه های مذهب تشیع به تشریک مساعی پرداخته وتلاش­های بنیادینی را پی ریزی نمایند. نتیجه این تشریک مساعی آن شد که تحول عمیقی در دربار ودستگاه حکومتی ایران  عصر صفویه رخ دهد که اعلام رسمی مذهب شیعه، شرح وبسط آموزه های اهل بیت(ع)، توسعه وگسترش فرهنگ تشیع در سطوح مختلف جامعه از جمله دستاورد وکارکردهای این منصب است که با حمایت مستقیم حاکمان صفوی وتلاش عالمان، بسیاری از نمادها و شعائر مذهبی به طور رسمی وعلنی به اجرا درآمده است. مقاله پیش رو با رویکردی تاریخی به شیوه توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای به بررسی و واکاوی کارکردهای فرهنگی منصب شیخ الاسلامی در ایران دوره صفویه  می­پردازد.

Keywords:

شیخ الاسلام , صفویه , کارکرد , فرهنگ