بررسی پایداری خاکدانه ها در برابر ضربه قطرات باران در برخی خاک های ناحیه نیمه خشک در شمال غرب زنجان

پایداری خاکدانه­ها یکی از مهم ترین ویژگی­های فیزیکی خاک است که بر میزان پراکنش ذرات خاک به­وسیله قطرات باران اثر می­گذارد. این پژوهش به­منظور بررسی تخریب خاکدانه­ها تحت تاثیر ضربه قطرات باران و رابطه آن با پایداری خاکدانه در برخی خاک­های ناحیه نیمه­خشک درزنجان انجام گرفت. آزمایش در ۳۰ نمونه خاک دیم­زار و سه تکرار در سال ۱۳۹۰ انجام شد. برای این منظور، خاکدانه­های با قطر ۶ تا ۸ میلی­متر در جعبه­هایی مسطح به ابعاد ۲۴ سانتی­متر × ۳۰ سانتی­متر و ضخامت ۶ سانتی­متر ریخته شدند. جعبه­ها در معرض چهار رخداد باران شبیه سازی شده با شدت ۶۰ میلی­متر بر ساعت و به­مدت ۳۰ دقیقه قرار گرفتند. در هر رخداد بارندگی میزان تخریب خاکدانه­ها در هر جعبه با مقایسه میانگین وزنی قطر آن­ها (MWD) پیش و پس از بارندگی به­دست آمد. پایداری خاکدانه­ها با استفاده از دو روش الک تر و آزمون قطره آب، در هر خاک محاسبه گردید. نتایج نشان داد که تفاوتی معنی­دار بین خاک­های مختلف ازنظر میزان تخریب خاکدانه­ها در اثر باران وجود داشت (۰۰۱/۰£ p). تخریب خاکدانه­ها تحت تاثیر پایداری خاکدانه­ها درروش الک تر قرار نگرفت با این وجود، تخریب خاکدانه­ها همبستگی منفی معنی­داری با پایداری خاکدانه­ها در آزمون قطره داشت (۰۵/۰ p£ و ۲۹/۰=۲R). تخریب خاکدانه­ها در خاک­های موردبررسی رابطه معنی­دار با میانگین هندسی قطر ذرات معدنی، سنگریزه و ماده آلی داشت (۰۰۱/۰£ p  و ۶۵/۰=۲R).