The effect of temperature and humidity on grooming behaviour of honeybee, Apis mellifera (Hym.: Apidae) colonies against varroa mite, Varroa destructor (Acari: Varroidae)

رفتار نظافت گری یکی از مهم ترین مکانیزم های دفاعی زنبور عسل علیه کنه ی واروآ می باشد که در طرح های اصلاح نژادی برای بهبود این صفت تلاش می شود. علاوه بر خصوصیات ژنتیکی کلنی، شرایط محیطی نیز در بروز چنین صفات رفتاری موثر است. هدف این تحقیق، تعیین تاثیر دما و رطوبت نسبی روی رفتار نظافت گری کلنی های زنبور عسل علیه کنه ی واروآ در دو لاین مقاوم و حساس به این کنه بود. برای این منظور، صد زنبور عسل کارگر از هر یک از دو گروه در قفس های آزمایشگاهی قرار داده شد و هر قفس با ۴۰ کنه ی واروآ به طور مصنوعی آلوده گردید. این قفس ها داخل انکوباتور به طور تصادفی در تیمارهای گوناگون با رطوبت و حرارت متفاوت قرار می گرفتند که ترکیبی از حرارت های ۱۰، ۲۵ و ۳۴ درجه ی سانتی گراد و رطوبت نسبی ۲۰% (کم)، ۵۰% (متوسط) و ۸۰% (زیاد) بود. آزمایشات مذکور در سه دوره ی زمانی تکرار شد و در هر دوره، ۱۸ قفس آزمایشگاهی حاوی زنبور عسل آلوده به کنه ی واروآ تحت بررسی قرار گرفت. تعداد کنه ی ریخته شده در کف قفس ها، تعداد کنه های منتقل شده به روی قفس ها و تعداد زنبورهای مرده در روزهای دوم، چهارم و ششم شمارش می گردید. در پایان هر دوره ی آزمایش، تعداد کنه های روی زنبورهای زنده و مرده، و نیز کنه های داخل قفس ها شمارش شد. نتایج نشان داد که از نظر میزان کنه های دفع شده در دو گروه کلنی های مقاوم و حساس تفاوت معنی داری وجود دارد و درجه ی حرارت و رطوبت محیط قفس های آزمایشگاهی نیز در میزان کنه ی ریخته شده و رفتار نظافت گری زنبورها تاثیر گذاشته است. مجموع تلفات کنه ها نیز در دو گروه متفاوت بود ولی درجه ی حرارت روی آن ها تاثیری نداشت. در این تحقیق، تلفات کنه ها شامل کنه هایی می شد که از بدن زنبورها دفع و یا به طور طبیعی از بدن آن ها به کف قفس ها ریخته شده و قادر به بازگشت روی بدن میزبان نبودند. نتایج این تحقیق نشان داد که در اصلاح نژاد کلنی های زنبور عسل برای بهبود صفت نظافت گری و مقاومت به کنه ی وروآ باید به شرایط محیطی کلنی ها نیز توجه نمود.

Keywords:

کنه ی واروآ , زنبور عسل , نظافت گری , دما , رطوبت