بررسی تغییرات کاربری اراضی در اثر رشد شهری و تاثیر آن بر الگوی حرارتی با استفاده از تکنیک-های سنجش از دور مطالعه موردی شهر تبریز
Publish place: Journal of Applications of Remote Sensing and GIS in Environmental Sciences، Vol: 2، Issue: 4
Publish Year: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 201
This Paper With 20 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_RSGIES-2-4_003
تاریخ نمایه سازی: 3 بهمن 1401
Abstract:
در جهان امروز رابطه جامعه انسانی و محیط طبیعی تحت تاثیر پدیده شهرنشینی و توسعه شهری قرار گرفته است. پدیدهایی که دارای خصلت جهانی و کلی بوده و دائما رو به افزایش میباشد. شهرنشینی و توسعه شهری را بدون شک، یکی از جنبههای ویژه در تمدن جدید میدانند رشد فیزیکی شهرها میتواند پیامدهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی متعددی بدنبال داشته باشد. تغییر کاربری و پوشش ارا ضی و تبدیل زمینهای کشاورزی در محدوده شهرها یکی از مهمترین پیامدهای زیست محیطی گسترش شهرهاست که موجب بروز مشکلات عدیدهای مانند از بین رفتن زمینهای کشاورزی، آلودگی آب، فرسایش خاک، افزایش سیلاب، کاهش کیفیت محیط زیست افزایش دمای سطح و غیره میگردد. هدف از این تحقیق، شناسایی رشد شهری و تاثیر آن بر الگوی حرارتی با استفاده از دادههای سنجش از دور در یک دوره زمانی ۲۹ ساله در شهر تبریز میباشد. دادههای مورد استفاده در این پژوهش تصاویر ماهوارههایLandsat ۵ و Landsat ۸ سنجندههای TM و OLI,TIRS از سال ۱۹۹۰تا۲۰۱۹ میباشد که با استفاده از تکنیک طبقهبندی شیگرا تصاویر طبقهبندی و سپس برای پیشبینی گسترش شهر تبریز برای سال ۲۰۲۹ نیز از مدل مارکوف و سلولهای خودکار (CA-Markov) استفاده شده است، برای استخراج دمای سطح زمین نیز از دو روش Split Window و Mono Window استفاده شده است. در انتها نتایح پژوهش نشان داد که دمای مناطق مسکونی افزایش حدودا ۱ درجهای داشته و بیشترین دمای محاسبه شده برای مناطق مسکونی در بخشهای جنوب غربی میباشد که بیشتر از ۲۹ درجه سانتیگراد میباشد، همچنین پوشش گیاهی در سال ۱۹۹۰، ۲۰۰۰، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۹ به ترتیب ۸۱، ۴۴،۶۱ و ۴۳ کیلو متر مربع بوده است و اراضی شهری به ترتیب ۵۴، ۸۱، ۱۰۰ و ۱۲۸ کیلومتر مربع بوده است. که به طور واضح نشاندهنده کاهش پوشش گیاهی و افزایش مناطق مسکونی میباشد از طرفی دیگر بررسی و تحلیل نتایج الگوی گسترش شهر تبریز نیز نشان داده است که بیشترین گسترش در بخشهای جنوبی و همچنین جنوب غربی و شرقی بوده است یعنی درست بخشهایی از شهر که دارای زمینهای مرغوب کشاورزی و پوشش گیاهی قابل توجهی میباشد که این امر خود به گرمتر شدن این بخش از شهر اثر گذاشته است. در جهان امروز رابطه جامعه انسانی و محیط طبیعی تحت تاثیر پدیده شهرنشینی و توسعه شهری قرار گرفته است. پدیدهایی که دارای خصلت جهانی و کلی بوده و دائما رو به افزایش میباشد. شهرنشینی و توسعه شهری را بدون شک، یکی از جنبههای ویژه در تمدن جدید میدانند رشد فیزیکی شهرها میتواند پیامدهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی متعددی بدنبال داشته باشد. تغییر کاربری و پوشش ارا ضی و تبدیل زمینهای کشاورزی در محدوده شهرها یکی از مهمترین پیامدهای زیست محیطی گسترش شهرهاست که موجب بروز مشکلات عدیدهای مانند از بین رفتن زمینهای کشاورزی، آلودگی آب، فرسایش خاک، افزایش سیلاب، کاهش کیفیت محیط زیست افزایش دمای سطح و غیره میگردد. هدف از این تحقیق، شناسایی رشد شهری و تاثیر آن بر الگوی حرارتی با استفاده از دادههای سنجش از دور در یک دوره زمانی ۲۹ ساله در شهر تبریز میباشد. دادههای مورد استفاده در این پژوهش تصاویر ماهوارههایLandsat ۵ و Landsat ۸ سنجندههای TM و OLI,TIRS از سال ۱۹۹۰تا۲۰۱۹ میباشد که با استفاده از تکنیک طبقهبندی شیگرا تصاویر طبقهبندی و سپس برای پیشبینی گسترش شهر تبریز برای سال ۲۰۲۹ نیز از مدل مارکوف و سلولهای خودکار (CA-Markov) استفاده شده است، برای استخراج دمای سطح زمین نیز از دو روش Split Window و Mono Window استفاده شده است. در انتها نتایح پژوهش نشان داد که دمای مناطق مسکونی افزایش حدودا ۱ درجهای داشته و بیشترین دمای محاسبه شده برای مناطق مسکونی در بخشهای جنوب غربی میباشد که بیشتر از ۲۹ درجه سانتیگراد میباشد، همچنین پوشش گیاهی در سال ۱۹۹۰، ۲۰۰۰، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۹ به ترتیب ۸۱، ۴۴،۶۱ و ۴۳ کیلو متر مربع بوده است و اراضی شهری به ترتیب ۵۴، ۸۱، ۱۰۰ و ۱۲۸ کیلومتر مربع بوده است. که به طور واضح نشاندهنده کاهش پوشش گیاهی و افزایش مناطق مسکونی میباشد از طرفی دیگر بررسی و تحلیل نتایج الگوی گسترش شهر تبریز نیز نشان داده است که بیشترین گسترش در بخشهای جنوبی و همچنین جنوب غربی و شرقی بوده است یعنی درست بخشهایی از شهر که دارای زمینهای مرغوب کشاورزی و پوشش گیاهی قابل توجهی میباشد که این امر خود به گرمتر شدن این بخش از شهر اثر گذاشته است.
Keywords:
Authors
هاشم رستم زاده
گروه ,آب و هواشناسی دانشگاه تبریز
عثمان صوفی بوبکران
کارشناس ارشد، گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعاتی جغرافیایی، دانشکده برنامه یزی علوم محیطی، دانشگاه تبریز، ایران
خلیل ولیزاده کامران
استاد گروه سنجش از دور و GIS دانشگاه تبریز