مورفومتری و بررسی تغییرات مولفه های هندسی رودخانه ی قره سو طی دوره ی ۶۰ ساله با تاکید بر پایداری رودخانه

چکیده پارامترهای هندسی یک رودخانه به طور پیوسته تغییر پیدا می­کند، چرا که رودخانه یک عارضه­ی هندسی دینامیک است. اما این تغییرات در بیشتر موارد در همه­ی بخش­های مختلف رودخانه از الگوریتم مشخصی تبعیت نمی­کند. برخی از این تغییرات در بخشی از رودخانه ممکن است به شکل افزایشی و در بخشی دیگر به شکل کاهشی باشد. هدف این پژوهش مشخص نمودن کمی مولفه­های هندسی رودخانه­ی قره­سو در امتداد نیمرخ طولی آن طی یک دوره­ی زمانی ۶۰ ساله است. در ابتدا بر حسب مشخصات هندسی و عوامل ژئومورفولوژیک، رودخانه به پنج بازه­ی مختلف تقسیم و سپس، با استفاده از عکس های هوایی سال ۱۳۳۴ و نیز تصاویر ماهواره­ای سال ۱۳۹۳ مسیر رودخانه در طول دو دوره­ی زمانی رقومی شده و تغییرات بستر و همچنین تعداد قوس ها در طول این دو دوره در هر کدام از بازه­ها مورد بررسی قرار گرفته اند. در ادامه، با استفاده از ترسیم قوس های مماس بر مآندرهای رودخانه به محاسبه­ی پارامترهای ضریب خمشی، طول موج، طول دره، زاویه­ی مرکزی و شعاع پیچانرودها در پنج بازه تعیین شده پرداخته شده است. یافته ها حاکی از تغییر در همه­ی پارامترهای هندسی در بخش­های مختلف رودخانه با تفاوت در نوع و میزان تغییرات است. برای نمونه، در بازه­ی اول و سوم پارامترهای ژئومورفیک ذکر شده افزایش و در بازه های دوم و چهارم و پنجم کلیه­ی پارامترهای ژئومورفیک کاهش پیدا کرده­اند. کاهش پارامترها بیانگر پایداری و مستقیم شدن مجرا و افزایش آنها بیانگر ناپایداری رودخانه است.

Keywords:

کلمات کلیدی: رودخانه ی قره سو , ژئومورفولوژی رودخانه , پارامترهای هندسی , پیچانرودها