بررسی گفتمان القایی در فرایند مناظره امام رضا (ع) با علمای ادیان

در دوران امام رضا (ع)، به دلیل تحولات فرهنگی سیاسی جامعه، گفتمان­ های گوناگونی سربرآورند که هر کدام از آن ها به دفاع از ایدئولوژی خود پرداختند. در این میان، مناظراتی بین امام رضا (ع) و بزرگان ادیان شکل گرفت. امام در میدان نبرد اندیشه حق و باطل، تلاش می ­کند با استدلال­ های عقلی و نقلی به اثبات حقانیت اسلام بپردازد. نوشتار پیش­رو، به روش توصیفی تحلیلی و با هدف تبیین راهبردهای امام در ارتقای فکری جامعه به واکاوی مناظره ایشان و روند شکل ­گیری معنا در آن می­ پردازد و در این مسیر، از رویکرد نشانه معناشناسی استفاده می­ کند؛ رویکردی که در یک فرایند پویا و جهت ­مند، به دنبال نفوذ به عمق معانی نهفته در چارچوب گفتمان است و کارکردهای آن را تبیین می­ کند. همچنین، نشانه معناشناسی به عنوان ابزاری علمی، امکان تحلیل روشمند متون را فراهم می­ آورد. این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که چگونه معنا می­ تواند از ورای القا به تولید برسد و نظام گفتمانی خاصی به وجود آورد. یافته­ ها نشان می­ دهد که راهبردهای القایی استدلال و اقناع ­سازی، از جمله راهبردهای تعاملی است که در مناظره ­ها استفاده می­ شود. امام طی این فرایندهای مجابی، بر اساس قدرتی که از درون ایشان می­ جوشد، به تولید کلام می ­پردازد. در نتیجه این تولید، گستره کلام افزایش می ­یابد و کنشگر مقابل به شناخت می­ رسد. پس از رسیدن به این شناخت است که کنشگران (جاثلیق، راس­ الجالوت، هیربد اکبر و عمران صابی) تسلیم می ­شوند و حقانیت اسلام به اثبات می­ رسد.

بررسی گفتمان القایی در فرایند مناظره امام رضا (ع) با علمای ادیان Keywords:

نشانه معناشناسی , نظام گفتمانی , گفتمان القایی , مناظرات امام رضا (ع)