شناسایی نیازهای زائران سالمند در اماکن متبرکه و مذهبی (مورد مطالعه: حرم مطهر حضرت رضا(علیه السلام))

در عصر حاضر، گسترش روزافزون تمایل انسان به باورهای الهی و توجه به دین و مذهب باعث گردیده تا جوامع مختلف بشری به حضور در اماکن مذهبی و زیارتی تمایل بیشتری نشان دهند. از طرفی نیز پدیده سالمندی در جهان کنونی و به‎خصوص ایران، به دلیل تغییرات جمعیت شناختی و کاهش میزان موالید و مرگ‎ومیر، رو به افزایش است. از طرفی دیگر، ایران کشوری مذهبی شناخته می‎شود و حضور روزافزون زائران و عبادت‎کنندگان سالمند در اماکن متبرکه و مذهبی کشور و الزام پاسخگویی و خدمت رسانی متناسب با این قشر، توجه ویژه به شناخت نیازهای سالمندان در این اماکن را می‎طلبد. پژوهش حاضر با استفاده از داده های حاصل از مصاحبه با نخبگان آستان قدس رضوی و روش کیفی نظریه پردازی داده‎بنیاد و استفاده از نرم‎افزار «مکس کیو دی ای» مدل مفهومی نیازهای سالمندان را در قالب ۱۲ مقوله متناسب با ۵ نیاز اساسی آنان در قالب تئوری انتخاب ارائه کرده است. این پژوهش افزایش امنیت برای زندگی و نیازهای جسمی و روحی سالمند را در نیاز به بقا؛ حس تعلق و پیوند عاطفی، تماس و ارتباط فیزیکی و هدیه متبرک سالمند را در نیاز به عشق و احساس تعلق؛ موفقیت، رفتار مطابق دلخواه و احترام به سالمند را در نیاز به قدرت؛ آرامش، عدم مزاحمت زائر و آزادی جهت انتخاب و خلاقیت سالمند را در نیاز به آزادی؛ و با دیگران بودن در مکان مذهبی و تکرار زیارت و عبادت سالمند را در نیاز به تفریح؛ مدل‎سازی کرده است.

Keywords:

سالمند , زائر , نیاز , اماکن متبرکه و مذهبی , تئوری انتخاب