اثرتنش های آبی درمراحل مختلف رشد بر کمیت وکیفیت دو رقم گوجه فرنگی (کال جی و موبیل)

به منظور بررسی تاثیر تنش آبی در مراحل مختلف رشد گوجه فرنگی بر خصوصیات کمی و کیفی محصول این گیاه، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت اسپلیت پلات با سه فاکتور در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود) از سال ۱۳۷۹ به مدت دو سال زراعی اجرا شد. ارقام گوجه فرنگی (موبیل و کال جی) به صورت دو نوار در هر بلوک قرار گرفتند. تیمار اصلی شامل سه سطح مختلف آب آبیاری (۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد آب مورد نیاز گیاه) و تیمار فرعی شامل مراحل رشد گیاه در چهار سطح (نشا تا گل دهی، گل دهی تا میوه دهی، تشکیل میوه ها تا اولین برداشت، و پس از برداشت اول تا انتهای فصل) بود. آب مورد نیاز گیاه بر اساس داده های تشتک تبخیر کلاسA  و سطوح آبیاری ۵۰، ۷۵، و ۱۰۰ درصد محاسبه شد و با روش آبیاری شیاری(فارو) در اختیار گیاه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارقام گوجه فرنگی از نظر عملکرد با هم تفاوتی ندارند. اثر متقابل مقدار آب و مرحله رشد گیاه  در سطح یک درصد معنی دار شد، به طوری­که تنش ملایم (۷۵ درصد نیاز آبی) و شدید (۵۰ درصد نیاز آبی)  در مرحلهگل دهی تا میوه­دهی  عملکرد محصول را به میزان ۱۳ تن در هکتار کاهش می­دهد. تنش آبی در سایر مراحل رشد تاثیر معنی داری بر عملکرد محصول نداشت. تیمارهای آبی ۵۰، ۷۵، و۱۰۰ درصد به ترتیب با میانگین عملکرد ۳/۵۸ ، ۵۷ ، ۶۲ تن در هکتار اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. بنابراین به غیر از مرحله گل دهی تا میوه دهی می توان میزان آب مصرفی را تا ۵۰ درصد، بدون کاهش قابل توجه در عملکرد، تقلیل داد. ارقام از نظر پارامتر های pH و مواد جامد انحلال پذیر (Brix) تفاوت نداشتند اما رقم کال- جی (با نسبت گوشت به آب ۲۲/۰)در مقایسه با رقم موبیل (با نسبت ۱۷/۰) دارای میوه های سفت تری بود. تنش آبی، پارامترهای pH  و مواد جامد انحلال پذیر میوه را تحت تاثیر قرار داد(در سطح یک درصد). با افزایش تنش آبی، میزانpH  و مواد جامد انحلال پذیر افزایش یافت، به طوریکه حداکثر pH و مواد جامد انحلال پذیر به ترتیب ۴۷/۳ و ۹/۴ از تیمار ۵۰ درصد مصرف آب حاصل شد. همچنین نسبت گوشت به آب میوه با افزایش تنش افزایش یافت. حداکثر کارایی مصرف آب ۶/۹ و ۵/۹ کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار های سطوح آبیاری ۷۵ درصد در مرحله پس از برداشت اول تا انتهای فصل و ۵۰ درصد در مرحله نشا تا گل دهی بود. مقایسهء نتایج به دست آمده با سایر گزارشها نشان می دهد که چنانچه برنامه ریزی صحیحی جهت تنش آبی برای گیاه اعمال شود، در روش آبیاری شیاری هم می توان کارایی مصرف آب را تا حد زیادی بالا برد. اما به دلیل حساسیت گیاه به تنشهای یکنواخت در طول فصل، اینگونه تنشها توصیه نمی شود.