عناصر بنیادین اخلاق فردی و روانشناسی در ساخت انسان تمدن ساز

در عصر حاضر تحقق تمدن نوین اسلامی اهمیت ویژه ای دارد و یکی از الزامات تحقق تمدن نوین اسلامی تربیت نیروی انسانی است. چیستی نقش تقوا به عنوان یک مفهوم بنیادین در اخلاق فردی و خودمهارگری به عنوان یک مفهوم مورد توجه روانشناسی در ساخت انسان تمدن ساز، مسئله این پژوهش است. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، مطالعه ی اسنادی است. این پژوهش که ماهیتی کیفی داشته با توجه به خاستگاه تقوا که وحی، عقل و شریعت است و خاستگاه خودمهارگری که دانش تجربی و حسی است، ابتدا عناصر موثر در ایجاد تقوا و خودمهارگری احصاء شده و سپس با روش توصیفی و تحلیلی، تاثیر دو مفهوم تقوا و خودمهارگری در تربیت انسان تمدن ساز تبیین شده است. در اسلام، توجه به پیامدهای رفتار، عبرت گیری، کرامت نفس، محاسبه نفس، استفاده از الگوها و اسوه ها و عنصر عقلانیت جهت اتصاف به تقوا تاکید شده و در اندیشه روان شناختی به خصوص مکتب رفتارگرایی به تقویت خود، تجربه های جانشینی، خودکارآمدی، خودسنجی، سرمشق گیری، تشویق و شناخت سفارش شده است؛ توجه به ماهیت و کارکرد این عناصر، نشان دهنده ی برخی عناصر مشترک و هم افزا برای ورود انسان به حوزه تمدن سازی است.

Keywords:

انسان تمدن ساز , اخلاق فردی , تقوا , خود مهارگری , روانشناسی