امام باقر (ع) و راهکارهای اصلاح جامعه زمان شناسی، الگوسازی و رفتارگرایی

هم زمان با پدیدآمدن مکاتب فکری که تحت تاثیر تلاش­ های فرهنگی امویان و نگرش های تابعین شکل می ­یافتند، امام باقر (۹۵۱۱۴ق) به امامت رسید. به صورت طبیعی، این اندیشه­ های نو، زنجیره ای از باورهای جدید را در جامعه پدید آوردند. این شرایط فرهنگی، امام را به واکنش اصلاح گرانه دینی اجتماعی وا­داشت. پرسش بنیادین این تحقیق، چگونگی فرآیند اصلاح دینی اجتماعی آن حضرت در این برهه است. یافته ­ها نشان می ­دهد، امام، ضمن وارسی مکاتب نوبافته، دست به یکسری برنامه­ های: «بینشی»، «گرایشی» و «کنشی» زد و طی چهار مرحله­: «زمان شناسی»، «پرورش نیرو»، «آغاز نهضت علمی» و «جریان سازی سیاسی فرهنگی» به اصلاح جامعه اسلامی پرداخت. پژوهش پیش رو، با روش گردآوری داده­ های تاریخ اجتماعی فرهنگی، ضمن تحلیل جامعه معاصر امام در عراق و حجاز، بر اساس «نظریه فرآیند اصلاح دینی» به روش اصلاح­ اجتماعی از نظر امام باقر(ع) می ­پردازد.

Keywords:

سیره اصلاح گرایانه , فرآیند اصلاح دینی جامعه , زیدیه , معتزله , خوارج