معراج السعاده، اثری ارجمند با چاپ هایی نامعتبر

ملا احمد نراقی (متوفی ۱۲۴۴ یا ۱۲۴۵ق) از بزرگ ترین فقیهان ایران در اوایل عهد قاجار است. علاوه بر اینکه آثار متعددی در فقه و اصول و عمدتا به زبان عربی تالیف کرده، در ادبیات فارسی و اخلاق نیز آثار ارزشمندی از خود به یادگار گذاشته است. معراج السعاده ملا احمد که ترجمه آزاد (از عربی به فارسی) از کتاب پدرش ملا محمدمهدی با عنوان جامع السعادات با اضافات و تغییراتی است، در میان کتب اخلاقی فارسی جایگاه خاصی دارد. ضمن اینکه از این کتاب نسخه های خطی متعددی به ما رسیده، بارها به صورت سنگی و جز آن چاپ شده است. بااین حال از این کتاب، متنی تصحیح شده براساس معیارهای علمی در دست نیست. معتبرترین و مشهورترین چاپ آن را انتشارات هجرت (بدون نام مصحح) در سال ۱۳۷۸ «با تصحیح و تحقیق و تعلیق و ویرایش» منتشر کرده است. ایرادات گوناگونی در این چاپ دیده می شود که نشان از بی دقتی در تصحیح و پژوهش دارد. در این مقاله به نقد این چاپ از منظرهای گوناگون نسخه شناسی، سبک شناسی و اصول تصحیح متن می پردازیم و پیشنهادهای خود را برای اصلاح آن ارائه می کنیم.

Keywords:

معراج السعاده , ملا احمد نراقی , تصحیح , نسخه شناسی , نقد