نگاهی تحلیلی، حقوقی و اخلاقی به دعوای رفع مزاحمت

زمینه: همزیستی انسان­ها مستلزم رعایت آداب اخلاقی است که در علم اخلاق از آن تحت عنوان اخلاق مدنی یاد می­شود و منجر به نظم هنجاری می­شود. برای اینکه اخلاق مدنی ضمانت اجرایی داشته باشد مجموعه قوانینی در جامعه تحت عنوان آیین دادرسی مدنی شکل گرفت. یکی از دعاوی در این رابطه دعوای رفع مزاحمت است. در دعوی رفع مزاحمت مسائل پیچیده ای وجود دارد که قانون آیین دادرسی مدنی به خوبی به آنهاتوجه نکرده است. در این نوشتار سعی شده ضمن توجه به مبحث اخلاق مدنی و قوانین حامی آن، موارد تشابه و تفاوت دعوای رفع مزاحمت از سایر مفاهیم مشابه مورد توجه قرار گرفته و نحوه­ی اجرای آن در نظام آیین دادرسی مدنی تبیین گردد. نتیجه گیری: اخلاق مدنی ضرورت تمدن شهرنشینی است و با مفاهیم همبستگی اجتماعی و نظم اجتماعی نزدیکی بسیار دارد .  بی­شک بدون عنایت به وجدان فردی نمی­توان توقع داشت اخلاق در جامعه مدنی نهادینه شود اما برای برقراری نظم اجتماعی نیاز به قوانین و مقرارتی وجود دارد که ضمانتی اجرایی برای اخلاق مدنی فراهم سازد. نظام آیین دادرسی مدنی شاید راهی است تا اخلاق مدنی را زیر چتر حمایتی قانون قراردهد. در این بین شیوه برخورد آیین دادرسی مدنی با دعوای رفع مزاحمت می­تواند به عنوان یک نمونه مورد توجه قرار گیرد. در حقیقت این قانون به بهانه­ منع احقاق حق شخصی و حفظ نظم هنجاری و عمومی، مبنای حق را تصرف اشخاص قرار داده و در نتیجه، مالکیت اشخاص را مورد تعرض قرار داده است. در چنین شرایطی این احتمال وجود دارد که مالک متصرف، با فقدان سبق تصرف، از تصرف مالکانه خود محروم ماند. در این مورد مشخص شد که آیین دادرسی مدنی کشور برای تضمین نظم هنجاری و صیانت از اخلاق مدنی نیازمند اصلاحات اساسی است.

Keywords:

Civil ethics , Civil procedure , Harassment lawsuit , Principle of ownership , اخلاق مدنی , آیین دادرسی مدنی , دعوای رفع مزاحمت , اصل مالکیت