مقایسه اثربخشی روان درمانی مبتنی بر فرهنگ و درمان شناختی رفتاری بر افسردگی و افکار خودکشی باتوجه به نقش تعدیل گر نوروتروفیک مشتق شده از مغز در دختران نوجوان

مقدمه: افسردگی و خودکشی از مشکلات عمده در نظام سلامت در تمام جهان هستند و تحت تاثیر عوامل زیستی، روانی و اجتماعی_فرهنگی می­ باشند. هدف پژوهش حاضر مقایسه روان درمانی مبتنی بر فرهنگ با درمان شناختی_رفتاری بر افسردگی و افکار خودکشی در دختران نوجوان با توجه به نقش تعدیل­گر عامل نوروتروفیک مشتق شده از مغز بود. روش کار: پژوهش نیمه ­آزمایشی (پیش­ آزمون_پس­ آزمون، با گروه کنترل) بود. جامعه پژوهشی شامل دانش­ آموزان دختر ۱۵ ساله شهر اصفهان بودند که به روش خوشه ­ای چند مرحله­ ای ۴۵ نفر از میان آنان انتخاب شده و به روش تصادفی در ۳ گروه درمان شناختی_رفتاری، روان درمانی مبتنی بر فرهنگ و گروه کنترل گمارده شدند. هر دو گروه مداخلاتی شامل ۱۲ جلسه آموزش نوجوانان و ۳ جلسه آموزش والدین بود. متغیرها از طریق پرسشنامه افسردگی بک-۲، مقیاس چندنگرشی تمایل به خودکشی (اورباخ و همکاران، ۱۹۸۱) و سنجش نمونه­های خون بررسی گردیدند. داده­ ها با استفاده از نرم­ افزارSPSS-۲۴  و آزمون کوواریانس چند متغیره تحلیل شدند. یافته ­ها: اثربخشی هر دو مداخله بر عامل نوروتروفیک مشتق شده از مغز در خون افراد به عنوان متغیر وابسته معنادار نبود و همچنین عامل نوروتروفیک مشتق شده از مغز در خون اثرات هیچ یک از دو مداخله متغیرهای وابسته را تعدیل نکرد (۰۵/۰≤P). اثربخشی هر دو مداخله بر کاهش میزان افسردگی و نیز کاهش افکار خودکشی معنادار بود اما تفاوت اثربخشی دو گروه بر میزان افسردگی معنادار نبود (۰۵/۰≤P). نتیجه­ گیری: تعامل عامل نوروتروفیک مشتق شده از مغز با مداخلات روان­ شناختی؛ ممکن است تحت تاثیر متغیرهایی باشد که هنوز شناسایی نشده و نیز روان درمانی مبتنی بر فرهنگ در مقایسه با درمان استاندارد شناختی_رفتاری، اثربخشی خوب و قابل توجهی بر افسردگی و افکار خودکشی در دختران نوجوان داشت.

Keywords:

Culture-based psychotherapy , Cognitive-behavioral therapy , Brain-derived neurotrophic factor , Depression , Suicidal ideation , روان درمانی مبتنی بر فرهنگ , درمان شناختی_رفتاری , عامل نوروتروفیک مشتق شده از مغز , افسردگی , افکار خودکشی