بررسی و تحلیل اثرات تقسیمات سیاسی بر پایداری اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه های روستایی(مورد مطالعه: شهرستان فیروزه)

سازماندهی سیاسی فضای هر کشور در قالب تقسیمات کشوری اجرا می شود. هدف اصلی تقسیمات کشوری، تمرکززدایی است تا از این طریق مدیریت و اداره قلمرو ملی آسان­تر و ارائه خدمات بهتر صورت گیرد. به نظر می­رسد، سازماندهی مجدد فضا بر تحقق توسعه پایدار تاثیر بسزایی دارد. با توجه به اهمیت این موضوع، مطالعه حاضر به بررسی و تحلیل اثرات و پیامدهای تقسیمات سیاسی سال ۱۳۸۶ بر پایداری اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه­های روستایی شهرستان فیروزه در استان خراسان رضوی پرداخته است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی است. طرح تحقیق شبه پانل است که پایداری سکونتگاه های روستایی را در دو بعد اقتصادی با ۱۱ متغیر و ۴۵ شاخص و بعد اجتماعی با ۱۳ متغیر و ۳۰ شاخص در دو مقطع زمانی قبل و بعد از تقسیمات کشوری در طیف لیکرت بررسی کرده است. واحد تحلیل، ۲۴۹ خانوار روستایی در روستاهای نمونه شهرستان فیروزه است. روایی پرسش­نامه به وسیله «تحلیل عاملی تاییدی» (Kaiser-Meyer≥ ۰.۸۷) و (Sig≤۰.۰۵) تایید شد و پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ ۰.۸۷ مطلوب تشخیص داده شد. یافته های آزمون تی جفت نمونه­ای نشان داد، میانگین پایداری اجتماعی از ۲.۴۲ در قبل از تقسیمات سیاسی به ۲.۹۴ در بعد از تقسیمات کشوری به طور معنا­داری افزایش یافته است (Sig≤ ۰.۰۵). همچنین میانگین پایداری اقتصادی از ۱.۹۸ به ۲.۳۴ تغییر یافته، اما این افزایش معنادار نیست (Sig≤۰.۳۳). نتایج نشان داد، ناپایداری­ها ناشی از نقش متغیرهای کلان­تری همچون تحریم­های اقتصادی و شرایط کلی حاکم بر کشور بعد از تقسیمات کشوری در کل کشور از­جمله در شهرستان فیروزه است. سیاست­های تمرکززدایی توانسته است زمینه پایداری تعداد زیادی از مولفه­های اجتماعی و اقتصادی روستاهای شهرستان فیروزه را فراهم آورد. پژوهش حاضر نیز گامی موثر در راستای تحقق پایداری اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه­های روستایی بوده است.

Keywords:

تقسیمات کشوری , تمرکززدایی , پایداری اقتصادی و اجتماعی , سکونت گاه های روستایی , شهرستان فیروزه