مدلسازی اقدامات مدیریتی در کنترل افت سطح تراز آب زیرزمینی (دشت هشتگرد، استان البرز)

افزایش استحصال از آب های زیرزمینی در چند دهه اخیر موجب شده است، سطح تراز آب زیرزمینی استان البرز و بخصوص دشت هشتگرد دچار افت شدیدی شود. از اینرو، با توجه به اهمیت این ذخایر ارزشمند، باید راهبردهای مناسبی در جهت پایداری این منابع مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، شبیه سازی عددی MODFLOW این محدوده، در دو حالت ماندگار و غیرماندگار برای دوره سه ساله (۱۳۹۱ تا ۱۳۹۳)، واسنجی و برای یک دوره یک ساله (۱۳۹۴)، صحت سنجی شد. سپس اثرات اجرای طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور در دشت هشتگرد ارزیابی گردید و حرکت ذرات آلاینده (نیترات و سولفات) در این طرح با استفاده از MODPATH، بررسی شد. نتایج نشان دادند، در صورتی که وضع موجود ادامه یابد، ذخیره آبخوان به طور متوسط ۱ میلیون مترمکعب در سال کاهش پیدا می کند. همچنین از میان اقدامات مدیریتی، به ترتیب دستورالعمل انسداد چاه های غیرمجاز و طرحی که با یک محدودیت تدریجی در استحصال از آب زیرزمینی همراه می باشد، موجب بهبود ذخیره آبخوان به میزان ۸/۸ و ۸/۶ میلیون مترمکعب در سال می گردد. نتایج حاصل از MODPATH نیز نشان دادند که در صورت اجرای طرح هایی نظیر سناریو ۷ و ۹، حرکت ذرات نیترات (با غلظت ۳۰ تا ۷۰ میلی گرم بر لیتر) در ناحیه واقع در شهر هشتگرد، محدود خواهد شد. می توان نتیجه گرفت، با وجود اینکه محدودیت کامل استخراج چاه های بهره برداری غیرمجاز، بهترین نتیجه ممکن را در راستای اهداف احیاء و تعادل بخشی آبخوان داشته است، اما ممکن است محدودیت تدریجی استخراج چاه های بهره برداری از مقبولیت و قابلیت اجرای بیشتری برخوردار باشد.

Keywords:

اقدامات مدیریتی , دشت هشتگرد , شبیه سازی عددی , طرح احیاء و تعادل بخشی