بررسی اثر توپوگرافی زمین بر ضریب رواناب و سیلاب دامنه های حوضه آبخیز با استفاده از TOPMODEL

ضریب رواناب در روش مشهور استدلالی برای محاسبه سیلاب طراحی و در روش بیلان برای محاسبه نفوذ و ارتفاع بارش مازاد استفاده می گردد. ضریب رواناب حوضه درصدی از بارندگی است که به رواناب تبدیل می شود. مقدار ضریب رواناب به ویژگی های دامنه های حوضه مانند توپوگرافی، شیب، بافت خاک، پوشش گیاهی و بارش بستگی دارد که این ویژگی ها در زمان و مکان در سطح حوضه تغییر می کنند. TOPMODEL یک مدل نیمه توزیعی است که در آن توپوگرافی دامنه و سطوح مشارکت کننده در تولید رواناب نقش اصلی را ایفا کرده و قابلیت محاسبه مقدار کمبود رطوبت خاک در هر نقطه در طول دامنه را دارد. در این تحقیق با استفاده از TOPMODEL اثر توپوگرافی دامنه بر روی نفوذ، ضریب رواناب و تغییرات مکانی آن طبق توپوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا پارامترهای TOPMODEL و معادلات آن برای دامنه های مرکب توسعه یافته و با ترکیب مدل SCS-CN، تاثیر هندسه توپوگرافی دامنه های مرکب روی ضریب رواناب مورد بررسی قرار گرفت. هیدروگراف رواناب دامنه ها با استفاده از روش استدلالی ترکیب شده با مدل زمان-مساحت مرکب نیز مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج، دامنه های واگرا ضریب رواناب و سیلاب کمتری نسبت به دامنه های موازی و همگرا دارند، همچنین دامنه های محدب نیز نسبت به دامنه های صاف و مقعر ضریب رواناب و سیلاب کمتری دارند. رواناب دامنه همگرا-مقعر ۸۰ درصد بیشتر از دامنه واگرا-محدب است.

Keywords:

ضریب رواناب , TOPMODEL , دامنه های مرکب , SCS-CN , زمان-مساحت