تحلیل ردپای آب تولید، صادرات و واردات شکر در ایران برای دوره ۱۳۹۳-۱۳۸۴

عدم توازن بین عرضه و تقاضای آب در کشور، مدیریت منابع آب را به خصوص در بخش کشاورزی با چالش روبرو ساخته است. از طرفی مبادلات بین المللی محصولات کشاورزی و تجارت آب مجازی که به عنوان آب نهفته شده در کالاها تعریف میشود، میتواند یکی از راهکارهای مدیریت آب باشد. آب پنهان یا آب نهفته مقدار آبی است که در فرآیند تولید یک کالا یا محصول از لحظه شروع تا پایان، مصرف میشود. این مفهوم همچنین به صورت آب مجازی یا آب سایه ای نیز شناخته میشود. چغندرقند و نیشکر از جمله محصولاتی میباشند که نیاز آبی بالایی دارند. در این تحقیق با استفاده از نرم افزار کراپ وات مقدار نیاز آبی خالص و آب مجازی تولید محصول چغندرقند، نیشکر و شکر حاصل از آنها محاسبه گردید و سپس به بررسی مبادله آب مجازی و میزان وابستگی این محصولات به سایر کشورها پرداخته شد. در این تحقیق نشان داده شد که در صورت واردات شکر از سایر کشورها، به جای تولید در داخل براساس کشت چغندرقند و نیشکر در استانهای مختلف ایران، در مجموع حدود ۱۳ میلیارد مترمکعب آب در طی دوره ۱۳۹۳-۱۳۸۴ صرفه جویی میشد. درعین حال، براساس آمار واردات شکر در دوره مزبور، بیشترین میزان واردات آب مجازی این محصول مربوط به کشورهای امارات متحده عربی، برزیل، سوئیس، انگلستان و هند میباشد. با توجه به اثرات بلند مدت تجارت آب مجازی، وابستگی بیش از حد به سایر کشورها ریسک امنیتی به دنبال دارد.

Keywords:

تجارت آب مجازی , آب پنهان , سیاستگذاری صادرات و واردات شکر , وابستگی آبی