بررسی تاثیرات کف شکنی چاهها بر پتانسیل برداشت از آبخوان با استفاده از مدل ریاضی

کشور ایران در منطقه ای خشک و کم باران با توزیع نامناسب آب واقع شده است. در بسیاری از مناطق ایران به ویژه مناطق کویری منبع تامین نیاز آبی، منابع زیرزمینی می باشند. یکی از این مناطق دشت علی آباد واقع در محدوده مطالعاتی ساوه است که جهت دستیابی به منابع آب زیرزمینی اقدام به حفر چاه های بهره برداری برای مصارف کشاورزی شده است. افزایش بهره برداری بیش از پتانسیل تجدید پذیر آبخوان باعث شده تا در اثر افت سطح آب زیرزمینیپتانسیل برداشت از آبخوان کاهش یافته و به تبع آن اقدام به کف شکنی چاه ها شده است. در اثر افت سطح ایستابی، تنش موثر در ذرات خاک افزایش و باعث ایجاد فرونشست در منطقه خواهد شد. در این تحقیق تاثیر برداشت بی رویه از چاهها بر پتانسیل بهره برداری از آبخوان با استفاده از مدل عددی MODFLOW بررسی شده است. بدین منظور مدل مفهومی دشت علی آباد ساوه و اثر کف شکنی چاهها با استفاده از نرم افزار GMS تهیه شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد مناطق جنوب غربی و جنوب شرقی دشت از پتانسیل بالاتری جهت خشک شدن آبخوان برخوردار بوده وعمق بحرانی کف شکنی در کل منطقه مورد مطالعه ۸۰ متر برآورد شده که در قسمت جنوب غربی رخ داده است. همچنین نتایج نشان می دهد ارائه مجوز کف شکنی به چاههای کشاورزی نه تنها یک آسیب جدی به آبخوان و محیط زیست دشت بوده بلکه یک رویکرد در راستای توزیع ناعادلانه آب در سطح دشت می باشد. در اثر کف شکنی چاهها ممکن است بخشهایی از دشت کاملا از بین رفته و مهاجرتهای روستاییان آن منطقه را منجر شود.

Keywords:

کف شکنی چاه , MODFLOW , GMS , دشت علی آباد ساوه , مدل سازی آبخوان