صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مرتبط با افزایش عملکرد دانه در گندم در طی سال های پس از انقلاب سبز و جهت گیری آینده

در سال های گذشته (بویژه پس از دهه ۱۹۶۰ میلادی) عملکرد دانه گندم بطور قابل توجهی افزایش یافته است. در بیشتر شرایط این افزایش یک درصد در سال گزارش شده است. برای مثال می توان به نتایج حاصل از مطالعات در کشورهای مانند، مکزیک، انگلیس، فرانسه، آرژانتن، چین و ایران اشاره کرد. با توجه به اهمیت مساله بهبود عملکرد دانه گندم، آگاهی از صفاتی که در این زمینه نقش داشته اند مورد توجه بسیاری از متخصصان بوده است. در میان صفاتی که بیشترین نقش را در افزیش عملکرد دانه در گندم داشته اند می توان به افزایش شاخص برداشت، کاهش ارتفاع بوته، افزایش تعداد دانه در سنبله، افزایش تعداد سنبله در واحد سطح و در برخی موارد عملکرد بیولوژیک، اشاره کرد. نقش عملکرد بیولوژیک بویژه در سال های اخیر که شاخص برداشت به حداکثر مقدار خود نزدیک شده، اهمیت یافته است. به نظر می رسد تعدادی از صفات مورفوفیزیولوژیک کمتر در برنامه های اصلاح عملکرد گندم مورد توجه بوده اند و بایستی در آینده تلاش های بیشتری در جهت بهبود این صفات صورت گیرد. از جمله این صفات می توان به افزایش کل بیوماس، بهبود صفات ریشه ای، افزایش طول دوره ساقه رفتن، بهبود راندمان استفاده از تابش (افزایش سرعت فتوسنتز)، بهبود راندمان استفاده از کربوهیدرات ای ذخیره شده در ساقه و بهبود مورفولوژی سنبله، اشاره کرد. توجه به چنین صفاتی می تواند نقش قابل توجهی در بهبود بیشتر عملکرد دانه گندم در آینده داشته باشد.

Keywords:

گندم , پتانسیل عملکرد , بهبود عملکرد , شاخص برداشت , بیوماس , صفات فیزیولوژیک