بررسی دانش داروشناسی بومی در شهرستان مبارکه

سابقه و هدف: امروزه این امکان وجود دارد که بتوان از فرهنگ بومی برای مقابله با بیماری ها و بهبود کیفیت زندگی استفاده کرد. با وجود این، مطالعه چندانی در زمینه داروشناسی بومی در شهرستان مبارکه انجام نشده است. این پژوهش با هدف بررسی منابع داروهای گیاهی مورد استفاده، نام محلی، اندام مورد استفاده، فراوانی نسبی، ارزش استفاده هر گونه و تاثیر معیارهای شهرنشینی، سطح سواد و جنسیت بر فرهنگ استفاده از داروهای گیاهی در شهرستان مبارکه انجام شد. مواد و روش ها: با روش پرسشنامه ای و نمونه گیری در بیش از یک درصد از خانواده های شهرستان اجرا (۲۳۵۵۰)، شاخص های تناوب استناد به استفاده ((Frequency of Citation of Use=FC، ارزش استفاده (Use Value=UV) و ارزش خانواده (Family Use Value=FUV) گیاهان دارویی مورد استفاده، ارزیابی شدند. یافته ها: بررسی ها نشان داد ۶۲ گونه گیاهی مورد استفاده در طب سنتی منطقه اجرا (با حداقل ۳ استناد از کاربرد مشترک) قابلیت جمع آوری داشتند. نعناع (Mentha spicata) و گل گاوزبان (Echium amaenum) بیشترین تناوب استناد به استفاده (FC) را داشتند. خاکشیر (Descurainia sophia)، آویشن (Thymus vulgaris) و گل گاوزبان (Echium amaenum) بیشترین ارزش (UV) را در بین گیاهان دارویی منطقه دارا بودند. خانواده گاوزبانیان (Boraginaceae)، چتریان (Apiaceae)، شب بویان (Brassicaceae) و نعناعیان (Labiatae) به ترتیب بیشترین ارزش (FUV) را در بین خانواده های گیاهی مورد استفاده در منطقه داشتند. نتیجه گیری: طی شناسایی فلور شهرستان ۸۵ درصد گونه های گیاهی مورد استفاده به صورت خودرو یا کشت شده از گیاهان شهرستان تهیه می شد. عرضه کنندگان سنتی بر تجویز و عرضه داروهای گیاهی نقش مهمی داشتند و به دلیل اطلاعات نه چندان مناسب ساکنان از عوارض و خطرات این داروها افزایش سطح آگاهی و نظارت بیشتر بر عطاری ها کاملا ضروری به نظر می رسد.

Keywords:

Traditional Medicine , Medicinal plants , Ethnopharmacology , طب سنتی , گیاهان دارویی , اتنوفارماکولوژی