بررسی تغییرات فضایی زمانی ساختار منظر اکولوژیک شهر اهواز

مناظر شهری تاریخی ، حاصل تکامل زندگی انسان و تعاملات مردم با محیط و بستر طبیعی شهر در طول تاریخ و خاستگاه ارزشهای جوامع است که امروزه به سبب توسعه و گسترش شهرها در معرض آسیب قرار گرفته اند و ارزشهای آنها رو به نابودی است . مجموعه این عوامل سبب تنزل و افول روزافزون ارزشهای اکولوژیک این گونه مناظر شده است . به منظور حفاظت از ارزشهای طبیعی و بوم شناختی این مناظر، شناخت سیر تغییرات ساختار اکولوژیک آنها ضروری است . این مطالعه بر آن است تا با کاربست رویکرد بومشناسی منظر، سیر تغییرات ساختاری منظر تاریخی شهر اهواز را در طول زمان بررسی نماید و روندهای تخریبی و آسیب زننده را شناسایی کند. اهواز از روزگار کهن ارتباطی نزدیک با شریانهای آبی و زمین هایی که این شریانها آن را قابل کشت می ساختند داشته و میان باغ و آب گسترده شده است . جهت انجام این پژوهش ، نقشه پوشش اراضی در محدوده شهری فعلی اهواز در سه مقطع زمانی سالهای ۱۳۴۶، ۱۳۶۹ و ۱۴۰۰ تهیه شد و بر روی آنها لکه های پوشش سبز گیاهی ، اراضی باز یا بایر، منابع آب، ساخت و ساز و راه ها طبقه بندی شدند و سیر تغییرات تاریخی آنها مورد بررسی قرار گرفت . یافته ها نشان داد که در بازه زمانی مورد مطالعه ، ساختار اکولوژیک منظر شهری اهواز به طرز قابل توجهی گسسته شده است و بسیاری از لکه های سبز پوشش گیاهی خصوصا در بخش های مرکزی منظر شهری حذف شده است و بستر منظر شهری از لکه ها و سطوح سبز وسیع در سال ۱۳۶۹ به لکه های ساخت و ساز شهری در سال ۱۴۰۰ تغییر یافته است .این مطالعه حفاظت و احیای پیوستگی شبکه ی سبز شهری به عنوان یک راهبرد کلیدی و موثر جهت مرمت ساختار و احیای عملکرد منظر شهری اهواز را پیشنهاد می دهد. بدیهی است این مهم نیاز به خواست جدی و تصمیمات هماهنگ و یکپارچه مسئولان و مدیران شهری دارد.

Keywords:

منظر اکولوژیک , تغییرات ساختاری منظر , پیکربندی فضایی , شهر اهواز