خصوصیات مورفولوژیک و عملکرد اسانس گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) با کاربرد نیتروژن و آهن

ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از مهم ترین گیاهان دارویی است که اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. به منظور بررسی اثر تیمارهای کود نیتروژن و آهن بر خصوصیات مورفولوژیک و اسانس گیاه ریحان، پژوهشی در سال ۱۳۹۴ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کود نیتروژن در چهار سطح صفر، ۶۰، ۱۲۰ و ۱۸۰ کیلوگرم در هکتار از منبع اوره و کود آهن در سه سطح صفر، دو و چهار گرم در لیتر از منبع نانو کلات آهن (۹ درصد آهن) بودند. نتایج نشان داد که تاثیر تیمار های نیتروژن و آهن بر روی تعداد شاخه های جانبی، تعداد گره، ارتفاع گیاه، عملکرد تر و خشک، درصد و عملکرد اسانس معنی دار بود. بالاترین مقدار اسانس (۸۴/۰ درصد) در تیمار دو گرم در لیتر آهن و به دنبال آن در تیمار دو گرم در لیتر آهن به همراه ۱۸۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن (۷۹/۰ درصد) در مقایسه با تیمار شاهد (۵۱/۰ درصد) حاصل شد. همچنین بیشترین میزان عملکرد تر و خشک و عملکرد اسانس در تیمار دو گرم در لیتر آهن به همراه ۱۸۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن مشاهده شد. به­طوری که عملکرد اسانس در این تیمار ( ۶/۱۳ کیلوگرم در هکتار) به نزدیک دو برابر تیمار شاهد ( ۱/۷ کیلوگرم در هکتار) رسید. نتایج آزمایش نشان داد که بهترین تیمار دو گرم در لیتر آهن به همراه ۱۸۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن برای دستیابی به بیشترین میزان عملکرد تر و خشک و مقدار اسانس قابل توصیه می باشد.

Keywords:

آهن , اسانس , ریحان , مورفولوژی , نیتروژن