تاثیر ایرانیان در انتقال مظاهر فرهنگ و تمدن اسلام و ایران به افریقیه در عصر اغلبیان

نخستین دوره شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی در افریقیه و مغرب در عهد دولت اغلبیان به وقوع پیوست. قیروان به مثابه بغداد در شرق اسلام، مرکز فرهنگی و علمی در غرب جهان اسلام شد و عالمان و دانشمندان آنجا را به عنوان سرزمین رحله­ های علمی جهت کسب معارف، تحقیق و ترویج علم می­ پنداشتند. امیران اغلبی خود را تابع خلافت عباسی می­ دانستند و از سنت ­ها و شیوه­ های مرسوم دولت عباسیان، که بر سنت های ایرانی تکیه داشت، پیروی می­کردند. آن ها در صدد انتقال علوم و معارف از شرق اسلام به افریقیه بودند و برای این منظور کوشیدند، دانشمندان و سرآمدان علوم را به سوی خود فرا خوانند. در عصر اغلبی، بنا به دلایل مختلف ایرانیان بسیاری در افریقیه و شهرهای مغرب اقامت داشتند و در پیشرفت و گسترش فرهنگ وتمدن اسلامی مشارکت جستند. اینکه ایرانیان چگونه و در چه زمینه­ هایی باعث انتقال و گسترش مظاهر و عناصر فرهنگ و تمدن اسلامی به افریقیه در دوره اغلبیان شدند، مسئله اصلی این پژوهش می­باشد. این مقاله بر اساس رویکرد مطالعات تاریخی و بهره ­گیری از منابع و متون تاریخی اصیل و تحقیقات نوین و به روش توصیفی - تحلیلی سامان یافته است. یافته­ ها نشان می­دهد که گروهی از ایرانیان در عصر اغلبیان به افریقیه مهاجرت کردند و در انتقال فرهنگ و تمدن اسلام و ایران از شرق جهان اسلام به مغرب اسلامی نقش بزرگی داشته و در عرصه­ های دیوان­سالاری، شکل­ گیری و گسترش علومی چون فقه، ادبیات، پزشکی، هنر و معماری و کشاورزی تاثیر­گذار شدند.

Keywords:

ایرانیان , خراسانیان , اغلبیان , افریقیه , فرهنگ و تمدن اسلامی