تاثیر تابش گاما بر برخی خصوصیات رشدی و عملکردی کینوا(Chenopodium quinoa)

تغییر اقلیم یکی از بزرگترین چالش های جهان در زمانکنونی بوده و به عنوان تغییرات قابل توجه در مقادیر متوسط عناصر هواشناسی مانند بارش و دما تعریف می شود. بنابراین می توان انتظار داشت که این تغییرات منجر به دگرگونی محاسبات کشاورزی و تغذیه ای گردد. در این پژوهش به منظور ارزیابی رفتار برخی صفات رشدی و عملکردی این گیاه تحت تاثیر تابش پرتو گاما، دو رقم ردکارینا و تیتیکاکا در دو سطح شاهد بدون پرتوتابی و نیز پرتوتابی شده در دز ۱۷۵ گری در اقلیم خشک و فراخشک استان یزد و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج جدول مقایسه میانگین حاکی از آن بود که جهش دیده های ۱۷۵ گری در دو رقم تیتیکاکا و ردکارینا نسبت به شاهد بدون پرتوتابی در صفات روز تا سبزشدن، روز تا چهار برگی ، روز تا ساقه دهی ، گل دهی و گردهافشانی و نیز ارتفاع گیاه، طولگل آذین ، شروع پیرشدگی ، قطر ساقه و وزن هزار دانه تفاوت معنی داری داشتند. تجزیه همبستگی صفات یادداشت برداری شده نشان داد صفات روز تا سبزشدن، روز تا چهاربرگی و روز تا ساقه دهی مطابق با نتایج مقایسه میانگین با یکدیگر همبستگی بالا، مثبت و معنی دار و روز تا پیرشدگی برای تمام صفات فنولوژیکی دارای رابطه عکس و معنی دار بود. نتایج حاکی از همبستگی مثبت و معنی دار صفت وزن هزاردانه و روز تا پیرشدگی بود که این نتیجه نیز با نتایج مقایسه میانگین صفات مطابقت نشان داد. در تجزیه بای پلات انجام شده، نتایج حاکی از آن بود که ۴/۹۹ درصد از تغییرات توسط مولفه های اصلی توجیه گردید به طوری که سهم مولفه اول در تبیین تغییرات کل ۸/۹۵ درصد و مولفه دوم ۶/۳ درصد از تغییرات کل را توجیه نمود. به طور کلی نتایج نشان داد پرتودیده های ۱۷۵گری نسبت به شاهد بدون پرتوتابی در صفات رشدی و عملکردی مورد مطالعه برتری داشته و می توان در نسل های بعدی به منظور تثبیت صفات مطلوب مورد ارزیابی قرار گیرند.

تاثیر تابش گاما بر برخی خصوصیات رشدی و عملکردی کینوا(Chenopodium quinoa) Keywords:

کشاورزی هسته ای , ردکارینا , تیتیکاکا , وزن هزاردانه , تجزیه بای پلات