کاربست چارچوب سلامت آبخیز در ارزیابی عملکرد اقدامات آبخیزداری (مطالعه موردی حوزه آبخیز میخ ساز در غرب استان مازندران)

پروژه های آبخیزداری به منظور حفاظت از منابع و تداوم تولید از طریق حفظ حاصلخیزی خاک و پایداری کشاورزی طراحی و اجرا می شوند. لذا ارزیابی پروژه های آبخیزداری، ضرورتی انکارناپذیر به منظور برنامه ریزی های آینده در خصوص طرح های اجرایی و مدیریت منابع طبیعی است. بر همین اساس در این مقاله اثربخشی اقدامات آبخیزداری با استفاده از رویکرد ارزیابی سلامت با استفاده از چارچوب مفهومی فشار-حال-پاسخ (PSR) قبل و بعد از اجرای عملیات آبخیزداری انجام شد. بر همین اساس، شاخص سلامت قبل از اجرای عملیات آبخیزداری در ۱۶ زیرآبخیز میخ ساز، ۰/۶۸ و مقادیر شاخص های فشار، حالت و پاسخ نیز به ترتیب ۰/۶۸، ۰/۶۱ و ۰/۷۵ به دست آمد. حال آن که شاخص سلامت آبخیز بعد از اجرای عملیات آبخیزداری نیز تنها با حدود یک درصد افزایش به ۰/۶۹ با مقادیر شاخص های فشار ۰/۶۸، حالت ۰/۶۲ و پاسخ ۰/۷۷ ارتقاء یافت. نتایج نشان دهنده تاثیرات بسیار محدود و درعین حال مثبت اجرای عملیات آبخیزداری در کوتاه مدت در آبخیز موردمطالعه بوده است.

Keywords:

ارزیابی پروژه , مدل سازی مفهومی , پهنه بندی سلامت