مطالعه تطبیقی مراحل رشد روانی انسان با رویکرد علمی و مذهبی

خلقت انسان از نطفه تا مرگ از نظر روانشناسان رشد دارای مراحلی چون جنینی، کودکی، نوجوانی، جوانی، میانسالی و پیری است. این مراحل عالوه بر ویژگیهای زیستی و شناختی دارای اصول تربیتی خاصی است که فرد را به کمال و شکوفایی کامل میرساند. ائمه (ع) اهتمام خاصی به توصیه های تربیتی برای سنین مختلف با توجه به ویژگیهای خاص آنها داشتند. در این میان سفارشهای حضرت علی (ع) درباره ی نحوه ی برخورد با کودکان، نوجوانان و جوانان نشاندهنده ی آگاهی ایشان از تفاوت در ویژگیهای جسمی - شناختی و روانشناختی و نیز اقتضائات سنی خاص افراد است. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف تطبیق مراحل رشد انسان در روانشناسی و نهج البلاغه صورت گرفته است.این پژوهش از نوع تحلیلی – کتابخانه یی است که پس از مطالعه و بررسی کتب مختلف روانشناسی و کتاب نهج البلاغه، مراحل رشد انسان و ویژگی های آن بررسی شد. برای جمع آوری داده ها از کتاب های حوزه ی علوم اسلامی و دینی به ویژه کتب مرتبط با سخنان امام علی (ع) در نهج البلاغه، کتب حوزه ی علوم روانشناسی تحولی و رشد و همچنین مقالات مرتبط با حوزه ی دینی و روانشناسی استفاده شد .در این پژوهش همه ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچگونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته های روانشناسانی چون پیاژه و اریکسون در دوره های مختلف جنینی، کودکی، نوجوانی، جوانی و پیری با بیانات حضرت علی (ع) در نهج البلاغه تطابق بسیار دارد و از دیدگاه ایشان هر کدام از مراحل رشدی دارای حساسیت ویژه ی خود و نیازمند توجه است. طی بررسی مراحل رشد به عوامل وراثتی، محیط اجتماعی، روانشناختی، جسمانی و... پیش و پس از تولد اشاره شد. برای اینکه افراد مراحل رشد را با موفقیت طی کنند علاوه بر تغذیه ی مناسب و محیط غنی، نکات تربیتی و آموزشی بسیار تاثیرگذار است؛در نهج البلاغه جز راهکارهای روانشناختی، به مواردی چون روابط والدین با کودک، دوستیابی،ازدواج و ارتباط با کهنسالان نیز اشاره شده است .

Keywords:

مطالعه تطبیقی , مراحل رشد روانی , رویکرد علمی و مذهبی