نقش فرسایندگی باد و حمل ماسه بر تحرک پذیری ماسه در حاشیه دریاچه ارومیه

باد به عنوان عامل اصلی در تخریب و فرسایش مناطق خشک و نیمه خشک می باشد که برای جلوگیری از اثرات تخریبی آن باید شناخت کافی از ویژگی بادهای منطقه حاصل گردد. هدف اصلی این تحقیق، وضعیت فرسایندگی باد و میزان حمل ماسه در منطقه مورد مطالعه می باشد. جهت بررسی از داده های بادسنجی ۸ ایستگاه سینوپتیک حاشیه دریاچه ارومیه با دوره آماری موجود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. گلبادهای سالانه منطقه نشان داد که  به­رغم تغییرات زمانی و مکانی بسیار زیاد باد در حاشیه این دریاچه، عمده بادهای غالب از سمت شرق و سپس از غرب می وزد. گل­توفان های سالانه نشان داد که بادهای فرساینده عمدتا دارای جهات جنوب و جنوب غربی است که این بادها در فصول تابستان و بهار به صورت یک­طرفه و در فصول پاییز و زمستان به صورت چند­جهته می وزند. به منظور محاسبه توان حمل ماسه با استفاده از رابطه فرای برگر و دین، منطقه مورد مطالعه از نظر قدرت فرسایش باد در کلاس کم تا متوسط قرار گرفته است و جهت نهایی حمل ماسه عمدتا به سمت شمال شرقی است که براساس معادله لتو-لتو دبی (شار) حمل ماسه بین ۰۵/۰ تا ۷۳/۲ تن بر متر درسال محاسبه شد. همچنین با استفاده از معادله تسوار، شاخص تحرک تپه های ماسه ای برای تمام ایستگاه­ها کمتر از ۱ شد که نشان دهنده غیر فعال بودن اشکال تراکمی ماسه است. ولی چون پوشش گیاهی بسیار کمی بر روی آنها مستقر شده است میتوان نقش عامل انسانی (بویژه چرای دام و لگد کوبی احشام) و شوری بیش از حد تپه ها را در آن مهم دانست.

Keywords:

پتانسیل حمل رسوب , وضعیت فرسایندگی باد , تحلیل داده های بادسنجی , دریاچه ارومیه , رژیم بادی