همبستگی مکانی بین گیاهان مرتعی زیراشکوب و گونه های درختی (مطالعه موردی: مراتع بیابانی حاشیه جازموریان)

با توجه ایجاد میکروسایت­های مناسب در زیر تاج­پوشش گونه­های درختی برای گونه­های مرتعی در مناطق خشک، این تحقیق به تعیین رابطه مکانی بین گونه های درختی کهورستان­ها (در دو شرایط خالص و آمیخته) با گونه­های مرتعی زیراشکوب در حاشیه جازموریان استان کرمان می­پردازد. پس از انتخاب منطقه، تعداد ۳۴ سایت ۲۰۰۰ متر­مربعی به شکل دایره (بر اساس شبکه­بندی) نمونه­برداری شد. از آزمون مربع کای و شاخص­های Dice و Jaccard جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که گونه­های درختی در جنگل آمیخته کهور، تغییردهنده ساختار گونه­های زیراشکوب مرتعی خود هستند. در این راستا کور (Capparisspinosa) و برت (Aeluropus littoralis) به ترتیب با درجه همبستگی ۶۱/۰ و ۲۲/۰ از رابطه تسهیل کهور (Prosopiscineraria) و خارشتر (Alhagi graecorum) نیز با درجه همبستگی ۴۲/۰ از رابطه تسهیل کهورک (Prosopisfarcta) جهت حضور خود بهره جستند. این در حالی است که کهور پاکستانی (Prosopisjuliflora) اثر منفی معنی­داری بر حضور گونه کرتکی (Desmostachya bipinnata) در زیراشکوب خود شده است. با غالب شدن گونه شورپسند شاه گز (Tamarix stricta)، حضور گونه­های غیرخوشخوراک از قبیل کرتکی و استپی (Stipa capensis) به ترتیب با درجه همبستگی ۳۱/۰ و ۲۶/۰ به طور معنی­دار پررنگ و حضور گونه­های خوشخوراک از قبیل برت به صفر می­رسد. طبق نتایج برای حفظ گونه­های با ارزش دارویی (کور) و علوفه­ای (برت) بایستی سعی گردد که گونه درختی کهور به دلیل ایفای نقش پرستاری به عنوان گونه غالب در جنگل های آمیخته باقی بماند.

Keywords:

رابطه تسهیل , رقابت , درخت پرستار , اکولوژی مرتع