مقایسه فنولوژی گونه .Artimisia sieberi Besser در مناطق مختلف استپی ایران

هدف از مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی، بررسی تغییرات مراحل مختلف فنولوژی بهمنظور تنظیم برنامه های بهره برداری از مراتع، جلوگیری از برداشتهای بیموقع و شناخت ارزش غذایی گونههای گیاهی، تعیین زمان ورود و خروج دام و جمعآوری بذرها میباشد.گونه Artimisia sieberi با فرم بوته ای و ارزش علوفه ای مناسب بهعنوان گونه غالب در ترکیب تیپهای مرتعی در مناطق استپی خشک و نیمهخشک و نواحی رویشی ایران و تورانی گسترش دارد. این گونه دارای ویژگی مقابله با شرایط سخت محیطی و شرایط خشکسالی و مقاومت نسبی به شوری خاک در طیف وسیعی از خاکهای کمعمق تا نیمهعمیق لومی، شنی و لومی­رسی رویش دارد. در این تحقیق مراحل مختلف فنولوژی گونه Ar. sieberi بهعنوان یکی از گونههای مهم مرتعی در شش سایت متفاوت در مناطق مختلف استپی کشور مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژی در مقاطع زمانی ۱۵ روزه در مرحله رویشی و ۷ روزه در مرحله زایشی اندازهگیری و ثبت گردید. از آنجاییکه تکوین مراحل فنولوژیکی ارتباط مستقیمی با عوامل اقلیمی بهویژه درجه حرارت و بارندگی دارد؛ آمار هواشناسی شامل درجه حرارت و میزان بارندگی از نزدیک ترین ایستگاه هواشناسی نسبت به هر سایت استفاده شد. نتایج مقایسه مراحل مختلف فنولوژی در سالهای مورد بررسی نشان داد که رشد مرحله رویشی Ar.sieberi از اوایل اسفند تا اوایل فروردین­ماه آغاز و در صورت وجود رطوبت تا تیرماه ادامه دارد. مرحله گلدهی از اوایل تیر آغاز و تا اواخر آبان­ماه ادامه مییابد. مرحله رسیدن بذر بهصورت تدریجی از اوایل مهر شروع و تا اواخر دی­ماه به طول می­انجامد. مرحله خواب زمستانه از اواخر دی آغاز و تا اوایل اسفندماه ادامه می­یابد. براساس نتایج بدست­آمده دوره فنولوژی این گونه طولانی است. این موضوع نشانگر دامنه بردباری و مقاومت این گونه نسبت به شرایط محیطی میباشد. در نتیجه بر پایه شناخت کامل از مراحل مختلف فنولوژی گونه Ar. sieberi بهعنوان یک گونه کلید و معرف میتوان نسبت به برنامهریزی جهت اعمال مدیریت چرا به­منظور تعیین زمان ورود و خروج دام، تعیین تعداد مطلوب دام برای چرا و سیستم های مناسب چرایی اقدام نموده و از سوی مدیران و برنامه ریزان و بهره برداران مراتع مورد کاربرد قرار گیرد.

Keywords:

فنولوژی , Artemisia sieberi , آمادگی مرتع , استپ , زمان ورود و خروج دام