تاثیر تغذیه کنجاله کانولای فرآوری شده با فرمالدهید در دو سطح پروتئین خام بر مصرف ماده خشک، تولید و ترکیب شیر، قابلیت هضم مواد مغذی و فراسنجه های شکمبه ای در بزهای شیرده

سابقه و هدف: به واسطه گرانی نسبی و وابستگی کشور به واردات کنجاله سویا، و نیز با افزایش تقاضا برای منابع پروتئینی جدید، استفاده از منابع پروتئینی گیاهی مانند کنجاله کانولا به عنوان جایگزین مناسبی برای آن مورد توجه است. با توجه به تجزیه پذیری بالای پروتئین کنجاله ها و اتلاف نیتروژن به شکل اوره از طریق ادرار، استفاده از روش های فرآوری کنجاله ها، به منظور کاهش نرخ تجزیه پذیری پروتئین و افزایش سهم پروتئین عبوری می تواند سبب بهبود عملکرد دام و راندمان استفاده از نیتروژن شود. در نتیجه، اثر جایگزینی کنجاله کانولای فرآوری شده با فرمالدهید با کنجاله فرآوری نشده در جیره بزهای شیرده بر مصرف خوراک، قابلیت هضم مواد مغذی، عملکرد تولیدی و برخی فراسنجه های شکمبه ای، و امکان جبران کمبود پروتئین جیره با استفاده از کنجاله فرآوری شده با فرمالدهید در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: در این پژوهش از هشت راس بز بالغ شیرده نژاد رایینی استفاده شد. پس از تعیین پروتئین خام، کنجاله کانولا با سطوح ۸/۰ و ۲/۱ درصد فرمالدهید (به ازای مقدار پروتئین خام کنجاله) فرآوری و در تهیه جیره استفاده شد. جیره های آزمایشی شامل: ۱) جیره شاهد، دارای کنجاله فرآوری نشده و ۵/۱۴ درصد پروتئین خام. ۲) جیره دارای کنجاله فرآوری شده با ۸/۰ درصد فرمالدهید و ۵/۱۴ درصد پروتئین خام، ۳) جیره دارای کنجاله فرآوری شده با ۲/۱ درصد فرمالدهید و ۵/۱۴ درصد پروتئین خام، ۴) جیره دارای کنجاله فرآوری شده با ۲/۱ درصد فرمالدهید و ۵/۱۲ درصد پروتئین خام بود. فراسنجه های تجزیه پذیری شکمبه ای پروتئین خام کنجاله کانولا با روش کیسه گذاری شکمبه ای تعیین شد و میزان پروتئین قابل تجزیه و غیرقابل تجزیه کنجاله فرآوری شده محاسبه شد. طی هفته نمونه برداری هر دوره، مصرف خوراک و تولید شیر در روز ثبت شد و یک نمونه شیر برای تعیین ترکیب شیر به آزمایشگاه منتقل شد. در روز آخر هر دوره نمونه گیری از مایع شکمبه به منظور تعیین pH، غلظت نیتروژن آمونیاکی و شمارش جمعیت پروتوزوآ انجام شد. همچنین هزینه تمام شده شیر، سود ناخالص از تولید شیر و برآورد اقتصادی جیره های آزمایشی بررسی شد.یافته ها: فرآوری تاثیری بر درصد پروتئین خام کنجاله کانولا نداشت در حالی که میزان تجزیه پذیری پروتئین خام کنجاله را کاهش داد (۰۵/۰>p). مصرف ماده خشک بزها با تغذیه کنجاله کانولای فرآوری شده افزایش یافت (۰۵/۰>p)، اما با کاهش سطح پروتئین خام جیره تغییری نکرد. قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، آلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، پروتئین خام و چربی بین تیمارهای آزمایشی تفاوت معنیداری نداشت. با تغذیه کنجاله کانولای فرآوری شده با ۲/۱ درصد، تولید روزانه شیر خام و شیر تصحیح شده افزایش یافت (۰۵/۰>p) و کاهش سطح پروتئین خام جیره، سبب افت تولید شیر بزها نشد. تغذیه جیره های آزمایشی بر درصد ترکیبات شیر بزها تاثیری نداشت، بااینحال تولید روزانه چربی، پروتئین، لاکتوز بطور معنیداری با تغذیه کنجاله کانولای فرآوری-شده با ۲/۱ درصد فرمالدهید در جیره های با سطوح ۵/۱۴ و ۵/۱۲ درصد پروتئین خام جیره افزایش یافت. همچنین تفاوتی در pH مایع شکمبه، جمعیت گونه های هلوتریش، سلولولیتیک و انتودینیومورف ها و کل پروتوزوآیی مایع شکمبه مشاهده نشد، اما غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه بزها با تغذیه کنجاله کانولای فرآوری شده با ۲/۱ درصد فرمالدهید کاهش یافت (۰۵/۰>p). میانگین هزینه روزانه خوراک مصرفی در گروههای تغذیه شده با کنجاله کانولای فرآوری شده افزایش یافت، سود ناخالص حاصل از تولید شیر در گروه های تغذیه شده با کنجاله کانولای فرآوری شده با ۲/۱ درصد فرمالدهید بالاتر بود (۰۵/۰>p).نتیجه گیری: فرآوری کنجاله کانولا با ۲/۱ درصد فرمالدهید سبب بهبود مصرف خوراک و عملکرد تولیدی بزهای شیرده شد، هم چنین فرآوری در این سطح به خوبی اثرات احتمالی کمبود پروتئین خام جیره را جبران کرده و عملکرد کلی بزها با کاهش سطح پروتئین خام نسبت به جیره شاهد (با پروتئین بالاتر) برابر شد. در نتیجه، فرآوری کنجاله کانولا با ۲/۱ درصد فرمالدهید راهکاری مفید جهت افزایش سطح پروتئین عبوری جیره و بهبود عملکرد تولیدی، همچنین کاهش اتلاف نیتروژن از بدن به نظر می رسد.

Keywords:

بزهای شیرده , تولید و ترکیب شیر , فرمالدهید , کنجاله کانولا