تحلیل ساختار روایت داستان ایوب پیامبر در قرآن براساس نظریه ژرار ژنت

یکی از زیرمجموعه های اصلی ساختارگرایی، روایت است که به عنوان ابزار مهم و کاربردی در داستان بکار میرود. روایت، بیان داستان است، در ساختاری منظم و منسجم به شیوه نوشتار یا گفتار، که مجموعه ای از حوادث و رخدادهای یک داستان را بازگو میکند. این مجموعه از ساختارگرایی، تلاش میکند در قالب الگوهایی نظری و اصولی به تحلیل شیوه های گوناگون از روایت بپردازد. ژرار ژنت نظریه پرداز و ساختارگرای فرانسوی با طرح الگوی زمان روایی، کوشید تا الگویی نظاممند برای مطالعه روایت ارائه دهد. این پژوهش بر آن است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی مبتنی بر نقد روایتشناسی به بررسی سه سطح روایی )داستان، روایت و روایتگری(، داستان حضرت ایوب (ع) در قرآن کریم بپردازد و عناصری که این سه سطح روایی را بهم مرتبط میکند، یعنی: زمان دستوری، وجه یا حالت و لحن یا آوا را ارزیابی کرده و سه مقوله زمان دستوری؛ نظم، تداوم و بسامد را مورد بررسی قرار دهد. ساختار بسیاری از قصص قرآنی براساس الگوهای نظریه پردازان روایت شناسی، به عنوان متون روایی قابل بحث و بررسی است. یافته های این پژوهش نشان میدهد که داستان حضرت ایوب (ع) به عنوان یک متن ادبی با استفاده از الگوی تحلیل زمان ژرار ژنت قابل نقد و تحلیل است و کارکردهای روایی ژنت الگوی مناسبی برای تحلیل و بازخوانی قصص قرآنی به شمار میرود، الگویی که با استفاده از آن میتوان به علوم و معارف عمیق قرآنی دست پیدا کرد و با شیوه ها و ویژگیهای منحصر به فرد ساختار قصص قرآنی آشنا شد.

Keywords:

ساختارگرایی , روایت شناسی , عناصر روایی , قصص قرآنی.