شهر آینده، شهری تابآور: ارزیابی تابآوری کالبدی در مناطق شهر قزوین با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

از دهه ۱۹۸۰ و به خصوص ۱۹۹۰، محققان علوم اجتماعی به نقد رویکردهای حاکم در مدیریت بحران پرداختند. امروزه دیدگاه غالباز تمرکز صرف بر کاهش آسیب پذیری به افزایش تابآوری در مقابل سوانح تغییر پیدا کرده است. تاب آوری ابعاد گوناگون اجتماعی،اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی و سنجش میزان تاب آوری کالبدی مناطق شهر قزویناست و میزان تاب آوری کالبدی این مناطق با یکدیگر مقایسه شده است. پژوهش حاضر از نوع کابردی و دارای رویکردی کمی از نوعتوصیفی-تحلیلی است. در این پژوهش، از شاخص های ارتفاع ساختمانها، قدمت ابنیه، کیفیت ابنیه، نفوذپذیری معابر، ریزدانگی،تعداد پناه گاه ها، تعداد شریان های اصلی و... برای سنجش میزان تاب آوری کالبدی مناطق استفاده شد. روش گردآوری داده ها در زمینهشاخص ها، استفاده از اسناد فرادست، برداشت میدانی و مشاهده مستقیم است. پس از بررسی این شاخص ها در هر یک از مناطق،ازطریق فرآیند سلسله مراتبی AHP به وزن دهی این شاخص ها پرداخته شده است. جهت وزن دهی شاخص ها، پرسشنامه ای تهیه در اختیار ۱۹ نفر از کارشناسان و متخصصان این زمینه قرار گرفت. روش نمونهگیری در این بخش به صورت گلوله برفی و تا رسیدنبه اشباع نظری بودهاست. از میان این شاخصها، کیفیت ابنیه دارای بیشترین ارزش و تعداد پناهگاهها دارای کمترین ارزش در اینپژوهش هستند. نتایج به دست آمده نشان میدهد، پس از اعمال این وزن دهی ها در نرم افزار Expert Choice منطقه ۱ کمترین و منطقه ۳ بیشترین میزان تاب آوری کالبدی را دارا هستند. در منطقه ۱ شهر قزوین بیشترین مشکل در شاخص های مربوط به ریزدانگیو کیفیت ساختمان ها، نفوذناپذیری بافت، کمبود فضای سبز و پناهگاه است. در منطقه ۲، تراکم ساختمانی بالاتر، کمبود پناهگاهشاخص هایی هستند که دچار آسیب بیشتری بودند. در منطقه ۳، کمبود فضاهای پناهگاهی بیش از سایر مناطق نمود دارد. شاخصریزدانگی و کمبود خدمات اساسی مرتبط با مدیریت بحران در منطقه ۴ بیشترین وزن را داشتند.

Keywords:

تاب آوری , تاب آوری کالبدی , فرآیند تحلیل سلسله مراتبی , قزوین