راهبردهای توسعه کشاورزی چندکارکردی در شهرستان دهلران (استان ایلام)

شهرستان دهلران به عنوان قطب تولید استان ایلام، باوجود فاصله زیاد از کشاورزی چندکارکردی، با مشکلات فراوانی در حوزه­ی کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و وضعیت اقتصادی روبه رو است که چنان­چه برای حل این مشکلات و رفع آن ها تدابیری اتخاذ نگردد، چالش­های بیشتری گریبان­گیر نسل حاضر و آینده کشاورزی و روستایی این شهرستان خواهد شد. از آنجایی که توسعه کشاورزی چندکارکردی مستلزم توجه به برنامه ریزی و راهبرد متناسب با شرایط هر منطقه می­باشد، در این مطالعه­ی کیفی، به تدوین راهبردهای توسعه کشاورزی چندکارکردی (MFA) در شهرستان دهلران اقدام شد. از بین کارشناسان و صاحب­نظران کشاورزی چندکارکردی به تعداد ۲۱ نفر به صورت هدفمند مصاحبه عمیق و نیمه­ساختارمند به عمل آمد. پس از تکمیل مصاحبه­ها در پنج گام از تکنیک راهبردی Meta-SWOT بر مبنای تئوری مبتنی بر منابع، جایگاه شهرستان دهلران در مقایسه با رقبا، منابع و موانع موجود و موثر بر توسعه MFA شناسایی شد. پس از تحلیل مصاحبه ها و ارزیابی تاثیر هرکدام از منابع بر عوامل محیطی و تناسب آن ها با اهداف، نقشه­ی راهبردی ترسیم شد. در بررسی تمام جوانب نقشه­ی راهبردی، سه قابلیت کمیاب، تقلیدناپذیر و غیرقابل جایگزین، یک قابلیت با بیشترین تناسب راهبردی، یک عامل محیطی به عنوان مهم ترین و قدرتمندترین مانع برای رشد و توسعه MFA شناسایی شد. درنهایت با قضاوت هر یک از عوامل داخلی و محیطی،  ۱۵ راهبرد مطلوب جهت توسعه MFA به ترتیب میزان اهمیت با استفاده از تکنیک AHP تدوین شد. با اجرایی کردن راهبردهای تدوین شده، می توان به تقویت و توسعه قابلیت­ها و رفع موانع موجود کمک کرد و با برنامه ریزی درست شاهد توسعه هر چه بیشتر کشاورزی چندکارکردی در آینده بود.

Keywords:

کشاورزی چندکارکردی , برنامه ریزی راهبردی , تکنیک Meta-SWOT , دهلران