ارزیابی و پهنه بندی شاخص نسبت تامین تقاضای آب کشاورزی(AGWS) با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردی: حوضه آبریز گنبر چای)

نسبت تبخیر-تعرق واقعی به تبخیر-تعرق پتانسیل در یک منطقه کشاورزی، طی دوره رشد محصولات، نسبت تامین تقاضای آب کشاورزی نامیده می­شود (AGWS). تعیین این نسبت در یک منطقه در برنامه­ریزی و مدیریت مناسب آن بسیار حائز اهمیت است. در این راستا در تحقیق حاضر به تعیین این شاخص و پهنه­بندی آن در مناطق کشاورزی حوضه آبریز گنبرچای پرداخته شد. برای این منظور مدل جامع هیدرولوژیکی-گیاهی SWAT برای حوضه تنظیم، واسنجی و صحت­سنجی شد. در ادامه مقادیر رواناب و تبخیر-تعرق واقعی برای زیرحوضه­های حوضه مورد مطالعه طی دوره ۱۳۹۴-۱۳۶۵ شبیه­سازی گردید. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که حجم تبخیر-تعرق پتانسیل (محاسبه شده به روش فائو پنمن مانتیث) در کل اراضی تحت کشت آبی حوضه در طول دوره رشد محصولات در سال ۱۳۹۴ به میزان MCM ۴۱/۲۵ می­باشد. علاوه بر این، شبیه­سازی­ها نشان داد که مقدار تبخیر-تعرق واقعی از کل اراضی کشاورزی آبی حوضه گنبرچای در طول فصل رشد محصولات در سال ۱۳۹۴ به میزان MCM ۱/۱۹ است. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، مقدار شاخص نسبت تامین آب کشاورزی  در حوضه گنبرچای در سال ۱۳۹۴ بین ۶۳/۰ و ۷۹/۰ متغیر است. به طوری که مقدار این شاخص در زیر حوضه‍های شمالی و غربی حوضه از زیرحوضه­های شرقی آن بیشتر است. براساس نتایج حاصل، در حوضه گنبرچای میزان تامین آب در بخش کشاورزی در مقایسه با میزان تقاضاها به ویژه در زیرحوضه­های شرقی به مراتب کمتر است که بایستی با مدیریت صحیح در تقاضا و مصرف آب کشاورزی این کمبود برطرف گردد.

Keywords:

تبخیر-تعرق پتانسیل و واقعی , نسبت تامین تقاضای آبی , اراضی کشاورزی , SWAT , گنبرچای