ارزیابی فلزات سنگین در آب و رسوبات رودخانه هراز، با استفاده از شاخص بار آلودگی (PLI) و شاخص تجمع جغرافیایی (Igeo)

در سال های اخیر پساب سمی و شیمیایی فعالیت های کشاورزی و صنعتی بدون رعایت ملاحظات زیست محیطی وارد آب­های سطحی شده است که این عمل باعث ایجاد آلودگی آب ،آلودگی رسوبات رودخانه و ایجاد مشکلات عدیده ای برای محیط زیست شده است. در این پژوهش مرتبه آلودگی چهار فلز سنگین آرسنیک (As)، کروم (Cr)، کادمیوم (Cd) و سرب (Pb) در آب و رسوبات رودخانه هراز از استان مازندران  با استفاده از  ضریب آلودگی (CF)، شاخص بار آلودگی (PLI) و شاخص تجمع جغرافیایی (Igeo) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد دامنه غلظت فلزات سنگین آرسنیک (As)، کروم (Cr)، کادمیوم (Cd) و سرب (Pb) در آب به ترتیب ۰۳/۳ – ۹۹/۳، ۵۵/۲ – ۹۲/۳، ۹۴/۱- ۴۲/۲ و ۹۶/۳ – ۳/۵ میکروگرم در لیتر و در رسوب به ترتیب ۱۲/۲ - ۱۵/۵، ۹۱/۲۹ – ۷۱/۳۲، ۰۲/۱ – ۰۳/۱ و ۶۲/۶ – ۴۶/۹ میلی گرم در کیلوگرم بوده است. غلظت فلزات سنگین در سایت های پایین دست به علت دفع زباله های شهری، پساب های تصفیه نشده از صنایع مختلف و فعالیت­های زیاد کشاورزی بیش از حد ایمن آب آشامیدنی است. شاخص مرتبه بار آلودگی فلزات سنگین (PLI) در نمونه های رسوب در مرتبه آلودگی پایین و متوسط و همچنین مرتبه آلودگی شاخص جغرافیایی(Igeo) در نمونه های رسوب در مرتبه بدون آلودگی و آلودگی متوسط قرار داشته است. این مطالعه به نظارت مداوم فلزات سنگین در آب، رسوبات و سایر زیست توده های آبی رودخانه هراز برای ارزیابی خطر به­منظور ایمن سازی محیط زیست در مجاورت رودخانه توصیه می کند.

Keywords:

فلزات سنگین , آب سطحی , رسوبات , شاخص بار آلودگی (PLI) و شاخص تجمع جغرافیایی (Igeo)