درنگی بر کاربرد اصالە الحقیقه در روایات و آیات قرآنی مشتمل بر احکام فقهی

اصاله الحقیقه از مهم ترین اصول لفظی بوده و کاربرد آن درجایی است که معنای حقیقی و مجاز لفظ معلوم، اما مراد متکلم مشخص نباشد؛ در این صورت گفته می شود که اصل بر معنای حقیقی بوده و ارادە معنای مجازی نیازمند دلیل است. نظر به اهمیت استنباط دقیق احکام شرعی، پژوهش حاضر با نگاه مسئله محورانه وبا مراجعه با منابع کتابخانه ای، موارد به کارگیری اصل مزبور را در آیات قرآنی مرتبط با مسائل فقهی مورد بررسی قرار داده است. گفتنی است که گردآوری یک منبع منسجم و جامع که به صورت تحلیلی و استدلالی بحث مذکور را در در رابطه با آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار داده و ثمرات احتمالی مترتب بر هر بحث ونظرات فقها را در مورد آن بیان داشته از جمله اهداف این پژوهش بوده است. یافته های پژوهش نیز حاکی از آن است که فقها در جایی که امکان اجرای اصاله الحقیقه در آیات قرآنی وجود داشته است، پس از ذکر معنای حقیقی و مجازی به ذکر دلیل به تبیین نظریه مختار خویش پرداخته اند. برآیند پژوهش حاکی از آن است که در احکام فقهی مستخرج از آیات قرآنی ۵ مورد استعمال حقیقی و ۳ مورد استعمال مجازی به کار رفته اند که پس از تبیین دیدگاه فقها در مورد آنها، نظریه مختار تحت عنوان نتیجه ذکر شده است.