تاثیرگذاری شهرهای جدید در توازن ساختار فضایی با رویکرد آمایش سرزمینی

در ادبیات توسعه، آمایش سرزمین را نحوه استقرار جمعیت و فعالیت در فضا تعریف می کنیم که این عامل از اولین و مهم ترین عوامل توازن و توسعه در مقیاس ملی و منطقه ای است. در مقوله آمایش سرزمین شهرهای جدید با توجه به اهداف آنها جزء مهمترین سکونتگاه های کشور محسوب می شوند که برای رسیدن به تعادل های منطقه ای مناسب با قابلیت ها و توازن های هر منطقه چالش هایی را نیز برای مدیریت شهری داشته اند. دستیابی به این تعادل های منطقه ای یکی از سیاست های مصوب آمایش سرزمینی است . بر این مبنا بود که شهرهای جدید برای پراکنش مناسب و متعادل جمعیت در کشور برنامه ریزی و اجرا گردید . هدف اصلی این مقاله بررسی میزان تاثیرگذاری شهرهای جدید در توازن ساختار فضایی و کالبدی است . مهمترین موضوعی که در این مقاله بعنوان مساله اصلی به آن پرداخته شده است این است که آیا با توجه به سرازیر شدن جمعیت از شهرهای کوچک یا روستاهای بزرگ به شهرهای جدید، توسعه متعادل و متوازن صورت می گیرد ؟روش ما در این مقاله توصیفی – تحلیلی مبتنی بر داده های اسنادی برگرفته از نرم افزار GIS و EXCEL تحلیل کیفی شده است . نتایج نشان داده است توزیع ظرفیت های جمعیتی و فرصت های اشتغال بین طبقات شهری نامتعادل و در جهت خلاف توازن منطقه ای است . ۹ درصد شهرها ۶۸ درصد از جمعیت و شهرهای کوچک و روستا- شهرها که ۹۱ درصد از نقاط شهری را تشکیل می دهند تنها ۳۲ درصد جمعیت شهرنشین را در خود جای داده است. تحولات شهرنشینی منطقه موجب تمرکز گرایی و سلطه سطوح بالای نظام شهری می شوند و به نقش شهرهای کوچک در کاهش نابرابری و ایجاد توسعه و توازن منطقه ای کمتر توجه شده است.

Keywords:

توسعه منطقه ای , توازن منطقه ای , شهرهای جدید , نظام شهری , مدیریت شهری , آمایش سرزمین