بازشناسی ساختار ارسی از منظر زیباییشناسی در معماری تکایای دوران قاجار کرمانشاه (نمونه موردی:تکیه معاون الملک و تکیه بیگلربیگی)

دوره ی قاجار را می توان دوره ی نوآوری و شروع تحولات جدید در هنر و معماری ایران دانست. ارسی، بازشوهای دست ساز ایرانی، با قدمتی طولانی از صفویه تا قاجار همواره زینت بخش بناهای ایرانی بوده است و در جای جای ایران به چشم می خورد. در این بین ارسی های بسیاری در تکیههای دوره قاجار به ویژه در تکیههای کرمانشاه باقی مانده است. ارسی ها به عنوان یکی از مهم ترین نورگیرها در معماری سنتی ایران به شمار می روند، پنجره های مشبک چوبی بالارونده که در هر شبکه اش شیشه های رنگی هستند که از کنار هم قرار گرفتن آنها نقشه ای زیبایی پدید می آید و می توانند نور خورشید را متناسب با ساعات و شدت تابش آن در رنگ های متعددی عبور دهند و تفاوت آن با پنجره های معمولی قدیمی در این است که هنگام باز شدن به جای چرخیدن بر روی لولا به سمت بالا می رود . شاید بتوان دوران قاجار را به عنوان عصر طلایی و یا نقطه ی اوجی در ساخت و به کارگیری ارسی ها محسوب نمود. این پژوهش در پی آن است که ساختار و تزئینات ارسی در دو تکیه بیگلربیگی و معاون الملک را مورد بررسی قرار دهد. در این پژوهش شیوهی تحقیق توصیفی-تحلیلی با تکنیک تحلیل محتوای متن و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای - میدانی است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که شاخص های زیبایی شناسی معماری شامل: تناسب و توازن، مقیاس، تکرار و تناوب، تقارن، تعادل، مرکزیت، هماهنگی می باشد. با توجه به تحلیل نمونه های مورد تحقیق حاضر، می توان چنین نتیجه گرفت که این ارسی ها دارای معیار های ذکر شده می باشند.

Keywords:

تکایا , تزیینات , ارسی , زیبایی شناسی , تکیه معاون الملک , تکیه بیگلربیگی