مقاله علمی – پژوهشی: معرفی محورهای پژوهش و فناوری حوزه شیلات بر پایه چهار رکن امنیت غذایی

پروژه تحقیقاتی حاضر با هدف معرفی محورهای پژوهشی آبزیان برمبنای ارکان امنیت غذایی اجرا گردیده است. بدین منظور، ابتدا ذینفعان، نقاط قوت و ضعف، تهدیدها و فرصت های زیربخش شیلات و آبزیان بررسی و محورهای اساسی پژوهشی بر مبنای ارکان فراهمی غذا، دسترسی به غذا، مصرف و سلامت غذا و ثبات و پایداری غذا مشخص تعیین گردید. همچنین علاوه بر تعیین محورهای پژوهشی، اولویت پژوهشی گروه ها و گونه های مختلف آبزیان بر مبنای شاخص امتیازدهی (صفر تا ۱۰)  مشخص شد. نتایج نشان داد که ذی نفعان حوزه شیلات از گستردگی زیادی برخوردارند و اصلی ترین آنها که به طور مستقیم از نتایج پژوهشی منتفع خواهند شد شامل آبزی پروران، صیادان، فرآوری کنندگان و صادرکنندگان آبزیان هستند. از نظر نقاط قوت، ضعف و فرصت ها و تهدیدها، وجود ذخایر ژنتیک با ارزش، دانش شیلاتی و سیاست های کشور برای توسعه شیلات و آبزیان از نقاط قوت و عوامل طبیعی از قبیل آلودگی منابع آبی، کاهش ذخایر دریایی و تغییر اقلیم، از مهم ترین تهدیدها به شمار می روند. از نگاه محورهای عمده پژوهش در رکن فراهمی غذا  صید و صیادی، ارزیابی ذخایر، آبزی پروری، بهداشت و بیماری های آبزیان، در رکن دسترسی به غذا، بازارهای عرضه، مسائل اقتصادی و اجتماعی و قیمت  تمام شده محصول،  در رکن مصرف غذا،  کیفیت و فرهنگ مصرف،  در رکن پایداری غذا  بهره برداری پایدار از آبزیان، کاهش ضایعات، افزایش بهره وری داری اولویت تشخیص داده شدند. از نظر اولویت گونه ای برمبنای امیتازدهی، اصلاح نژاد ماهیان سردآبی، مدیریت تولید در میگو، ماهیان سردآبی وگرم آبی، سلامت محصول و صنایع تبدیلی از بالاترین امتیاز برخوردار شدند. در آبزیان دریای خزر بیشترین امتیاز پژوهشی به سلامت، ارزش تغذیه ای، ذخیره سازی، نگهداری و بازار تعلق گرفت و آبزیان مهم خلیج فارس و دریای عمان مدیریت بهره برداری و سلامت، بیشترین امتیاز را دریافت کردند.

Keywords:

Fish , Food security , Research , Fisheries , آبزیان , امنیت غذایی , پژوهش , خلیج فارس , دریای عمان , دریای خزر