اثر تنش آبی بر میزان تبخیر و تعرق، اسانس و برخی صفات مورفولوژیکی گیاه دارویی مرزه

با توجه به اهمیت کشت گیاهان دارویی از جمله گیاه مرزه در سطح وسیع و وضعیت منابع آب کشور، تعیین میزان تبخیر و تعرق، اسانس و عملکرد گیاهان دارویی تحت تنش آبی از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اینکه در زمینه برآورد میزان تبخیر و تعرق و ضرایب گیاهی مرزه تحقیق قابل توجه و جامعی انجام نشده است، برای این منظور، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان در سال ۱۳۹۶ انجام گرفت. برای این منظور از مینی لایسیمترها (گلدان‎ها) با قطر ۲۵ و ارتفاع ۳۰ سانتی متر استفاده گردید. در این تحقیق آبیاری به روش وزنی انجام گرفت. تیمارهای آبیاری شامل T۱۰۰: تامین ۱۰۰ درصد نیاز آبی، T۸۰: تامین ۸۰ درصد نیاز آبی، T۶۰: تامین ۶۰ درصد نیاز آبی، T۴۰: تامین ۴۰ درصد نیاز آبی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد صفات مورفولوژیک (ارتفاع گیاه، تعداد شاخه فرعی، قطر ساقه، قطر و طول ریشه و ماده خشک) تحت تاثیر تنش آبی به صورت معنی داری کاهش یافتند. میزان ماده خشک (برگ و گل و سرشاخه) در تمام تیمارها از T۱۰۰ تا T۴۰ به ترتیب برابر ۹/۱۷۳۱، ۹/۱۶۴۰، ۹/۱۵۲۹ و ۶/۱۴۰۸ کیلوگرم بر هکتار، درصد اسانس برابر ۰۸/۱، ۳۰/۱، ۵۸/۱ و ۲ درصد و میزان تبخیر و تعرق، برابر ۶۸/۷۵۸، ۷۴/۶۵۳، ۴۷/۵۶۶ و ۲۱/۴۷۹ میلی متر حاصل شد. در تیمار ۴۰ درصد نیاز آبی، میزان ماده خشک ۱۹ درصد کاهش یافت، درصد اسانس دو برابر شد و بهره وری مصرف آب ۲۹ درصد افزایش یافت. در این تحقیق میزان ضریب حساسیت گیاه مرزه به تنش آبی برابر ۶۱/۰ به دست آمد. با توجه به عدد مذکور، به نظر می‎رسد گیاه مرزه در شرایط گلدانی نسبت به تنش آبی نسبتا مقاوم است.

Keywords:

تنش آبی , صفات مورفولوژیک , ضریب حساسیت , لایسیمتر , مرزه