ارزیابی آسیب پذیری کالبدی مساکن خانوارهای روستایی در برابر سیل؛ مطالعه موردی: شهرستان درگز

ایران چهارمین کشور سیل خیز جهان ازنظر آسیب پذیری در مواجهه با سیل است و استان خراسان رضوی هم که در شمال شرق ایران واقع شده است در خطر نسبی بالای سیل قرار دارد و سالانه شاهد وارد آمدن خسارات ناشی از سیل در این استان هستیم. به طوری که این استان در تعداد حوادث سیل، رتبه اول و در خسارت ها رتبه سوم و در تلفات جانی رتبه ششم را در کشور دارا است، لذا سیل سالانه موجبات وارد آمدن خسارات فراوانی به روستائیان به ویژه در بخش مسکونی می گردد. پژوهش حاضر آسیب پذیری کالبدی مساکن خانوارهای روستایی شهرستان درگز در مواجهه با سیل را موردبررسی قرار می دهد. روش تحقیق، در این پژوهش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر پیمایش میدانی است. سازه آسیب پذیری مسکن در ۶ مولفه جسم، محتوا، روبنا، زیربنا، فضای معیشتی، تاسیسات و تجهیزات به کمک ۱۸ شاخص در طیف لیکرت کمی شده است. پایایی پرسش نامه محقق ساخته نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ۹۶/۰ و مطلوب ارزیابی گردید. در این مطالعه، از میان تمام روستاهای درگیر سیل، در سطح شهرستان، تعداد ۹ روستا که از بیشترین آسیب پذیری در مواجهه با سیل در سطح شهرستان درگز برخوردار بودند به عنوان نمونه انتخاب شدند. به طور مجموع این روستاها دارای ۱۵۱۴ واحد مسکونی هستند که به کمک فرمول کوکران ۲۲۵ واحد از میانشان به عنوان نمونه تعیین گردید. در انتها بعد از بررسی ها، نتایج نشان داد از میان مولفه های موردبررسی، میانگین آسیب پذیری زیربنا یا فونداسیون با عدد ۵۵/۲، بیشتر از سایر مولفه ها است. اگرچه میزان آسیب پذیری کالبدی مساکن خانوارهای روستایی شهرستان درگز در مواجهه با سیل با میانگین ۱۶/۲ کمتر از میانه نظری و در حد کم تا متوسط ارزیابی شده است، اما میزان خسارت واردشده به ۳۸ خانوار موردبررسی، بالای ۵۰ درصد است که رقم پایینی نیست. باتوجه به اینکه حفاظت کامل از خطر سیلاب امکان پذیر نیست، زیستن در کنار سیلاب و اعمال سیاست های مناسب برای کاهش آسیب پذیری مسکن امری ضروری است.

Keywords:

vulnerability , rural housing , flood , Dargaz countyy , آسیب پذیری , مسکن روستایی , سیلاب , شهرستان درگز