ذخیره آهن بوئین ، استان زنجان، شمال غرب ایران: مثالی از ذخایر آهن هماتیتی در توالی آتشفشانی -رسوبی ائوسن

ذخیره آهن بوئین در جنوب شرق زنجان واقع در بخش میانی کمربند ماگمایی طارم یا طارم-هشتجین ، شامل دو توده کانسنگ لایه ای در توالی آتشفشانی -رسوبی ائوسن است . سنگ های دربرگیرنده شامل کریستال لیتیک توف، لیتیک توف، کریستال توف، گدازه های داسیتی -ریولیتی و آندزیتی و یک افق سنگ آهک است . کانی اصلی آهن ، هماتیت است که با مقدار متفاوتی سیلیس همراهی می شود. کانسنگ آهن در این ذخیره با سه بافت نواری ، تودهای و برشی دیده می شود. بافت نواری شامل تناوب لایه های میلی متری تا سانتی متری سیلیس و هماتیت است . بافت تودهای به طور عمده شامل هماتیت (بیش از ۶۰%) و سیلیس (عموما کمتر از ۴۰%) است . بافت برشی به طور محلی در امتداد شکستگی ها و گسل ها پدید آمده است و شامل قطعاتی از سیلیس است که با هماتیت سیمانی شده است . رخنمون کوچکی از یک کانسنگ سیلیسی -سولفیدی حاوی کانی های مس نیز مشاهده شد. کانسنگ آهن بوئین فقیر از تیتانیوم (کمتر از ۱۰۰ (ppm و منگنز (۹۰ تا ۶۰۰ (ppm است . در نمودار بهنجارشده به میانگین پوسته ، غنی شدگی از فلزات Cu، Ag، Mo، W، و U و همین طور As، Sb و Bi دیده می شود. فراوانی باریم از ۵۰ تا نزدیک به ۱۵۰۰ ppm متغیر است که می تواند ناشی از حضور اندکی باریت باشد. با توجه به محیط زمین شناسی ، ناهنجاری های ژئوشیمیایی برخی فلزات کانسنگ ساز، کانی سازی آهن در بوئین وابسته به فرایندهای گرمابی در بستر حوضه رسوبی است . آهن در اثر واکنش آب دریا با واحدهای آتشفشانی مافیک -متوسط در بخش های زیرین مجموعه آتشفشانی ائوسن تامین شده است . نتایج این پژوهش نشان می هد که در مجموعه های آتشفشانی گسترده سنوزوئیک در ایران، که بخش مهمی از آن زیرآبی بوده است ، پتانسیل ذخایر رسوبی آهن وجود دارد.

Keywords:

کمربند طارم-هشتجین , آتشفشانی -رسوبی , بافت نواری , بوئین , شمال غربی ایران