احساس تنهایی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو: یک مطالعه توصیفی- مقطعی

زمینه و هدف:. شناسایی مشکلات روانشناختی مرتبط با بیماری دیابت به یکی از اولویت های مراقبت های بهداشتی تبدیل شده است. احساس تنهایی یکی از شاخص های مهم سلامت روانشناختی محسوب می شود و این شاخص ارتباط دوطرفه ای با بیماری دیابت دارد و عامل مهمی در درمان این بیماران است. بنابراین این مطالعه با هدف تعیین احساس تنهایی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو انجام شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر، یک مطالعه توصیفی- مقطعی است. در این مطالعه ۲۵۷ نفر از سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو وابسته به انسولین مراجعه کننده به مراکز بهداشتی مراقبت جامع سالمندان دانشگاه علوم پزشکی ایران، به مدت سه ماه (مهر ماه تا آذر ماه سال ۱۳۹۸) وارد مطالعه شدند. نمونه گیری به روش مستمر انجام شد. ابزار گردآوری داده ها شامل فرم کوتاه شده ی آزمون شناختی، فرم مشخصات جمعیت شناختی و پرسشنامه احساس تنهایی بود. داده ها با آمار توصیفی و آمار استنباطی همچون آزمون تی مستقل و آنالیز واریانس در نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ در سطح معنی داری (۰۵/۰p≤ ) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد ۳/۵۵ درصد از سالمندان مورد مطالعه در محدوده سنی بین ۶۰ تا ۶۹ سال بودند. ۳/۵۵ درصد نمونه ها زن و ۷/۴۴ درصد مرد بودند. ۴/۶۵ درصد آن ها با همسر خود زندگی می کردند و ۹/۹۶ درصد نمونه ها دارای بیمه بودند. نتایج مطالعه در خصوص ارتباط احساس تنهایی با مشخصات جمعیت شناختی در بیماران نشان داد که احساس تنهایی با سن (۰۰۱/۰p<)، وضعیت تاهل (۰۰۱/۰p<)، وضعیت شغلی (۰۰۱/۰p<)، فردی که در کنار سالمند زندگی می کند (۰۰۱/۰p<)، بیشترین پشتیبان (۰۰۱/۰p<)، مهم ترین نیاز در زندگی (۰۰۱/۰p<) و وضعیت بیمه (۰۳۲/۰p=) ارتباط معنی دار آماری داشته است. مقایسه دو به دو آزمون توکی نشان دهنده آن بود که احساس تنهایی در سالمندان با سن بیشتر از ۸۰ سال به طور معنی داری بیشتر از سالمندان ۶۰ تا ۶۹ سال بود. احساس تنهایی در متاهلین به طور معنی داری کمتر از دیگر سالمندان مطلقه، بیوه و مجرد بود و همچنین در سالمندان بیوه نیز به طور معنی داری کمتر از سالمندان مجرد (۰۰۳/۰p=) بود. به طور کلی در این مطالعه، ۱/۸۲ درصد سالمندان مورد مطالعه، احساس تنهایی پایین و ۹/۱۷ درصد احساس تنهایی بالا را گزارش کردند. نتیجه گیری کلی: یافته های این مطالعه نشان داد احساس تنهایی با مشخصه های جمعیت شناختی و مشخصات بالینی سالمندان دیابت نوع دو وابسته به انسولین ارتباط دارد. در این مطالعه برخلاف بیشتر مطالعات، نمره احساس تنهایی در سطح پایین بود این مغایرت می تواند به علت حضور پرستاران سالمند آموزش دیده در بخش و ویژگی های جمعیت شناختی و بالینی نمونه های مورد مطالعه باشد.

Keywords:

Elderly , Loneliness , Insulin-dependent Type II Diabetes , University of California at Los Angeles (UCLA) Questionnaire , سالمند , احساس تنهایی , دیابت نوع دو وابسته به انسولین , پرسشنامه احساس تنهایی UCLA