واکاوی مفهوم قرآنی «سکینه» و تبیین نسبت آن با ارتقای سلامت معنوی خانواده

زمینه و هدف: عوامل بسیاری در ارتقای سلامت معنوی خانواده نقش دارند. حاکم بودن آرامش در روابط اعضای خانواده یکی از مهمترین این عوامل است. از طرفی یکی از مهمترین حکمت­ های ازدواج طبق آیات قرآن نیز، تحقق «سکینه» برای اعضای خانواده و بخصوص زوجین است. کشف نسبت معنایی بین مفاهیم «سکینه» و «آرامش» و عوامل تحقق سکینه در خانواده و نیز تاثیر آن در ارتقای سلامت معنوی این نهاد هدف از انجام این پژوهش است. روش ها: این پژوهش با روشی توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه­ ای و با تاکید بر منابع اصیل تفسیری و روایی به تبیین مفهوم سکینه و عوامل تحقق آن در راستای ارتقای سلامت معنوی در خانواده پرداخته است. یافته ها: در شش آیه قرآن که از واژه «سکینه» استفاده شده است، حاکم شدن سکینه و آرامش بر قلوب مومنان، با ماهیتی نزولی و عنایتی از سوی خداوند معرفی شده است که معمولا بستر نزول آن در شرایطی از مبارزه و مواجهه مومنان با شدائد و بحران­ ها و مبتنی بر نوع نگرش دینی آنان در آن شرایط بوده است. سکینه و آرامش ناشی از نکاح که در آیه ۱۸۹ سوره اعراف و آیه ۲۱ سوره روم مطرح شده است نیز باعث سکونت و نجات از تلاطم­ های روانی و اضطراب­ های معمول زندگی است که به شدت ابعاد مختلف سلامت خانواده بویژه سلامت معنوی را به مخاطره می ­اندازند. نتیجه گیری: آنچه از واکاوی قرآنی مفهوم «سکینه» استنباط می گردد این است که «سکینه» صرف آرامش سطحی نیست بلکه به آرامشی اطلاق می­ گردد که تمامی لایه ­های درونی انسان را در بر می ­گیرد. حاکم شدن چنین آرامش عمیقی در خانواده نقش موثری در تامین و ارتقای سلامت معنوی در خانواده دارد. عواملی که برای نزول سکینه در خانواده در آموزه ­های دینی بیان شده است متعدد است. ولی مهمترین آن عوامل با تعابیری لطیف و دقیق در آیه ۲۱ سوره روم اشاره شده است که عمدتا مبتنی بر تغییر نگرش­ ها و مدیریت روابط است و عبارتند از: ۱. برخورداری از نگرش «آیه­ ای» به نهاد نکاح؛ ۲. بازانگاری در مفهوم کفویت از طریق تاکید بر نشات زوجین از حقیقت واحده و ۳. ضرورت مودت مدار و رحمت محور بودن روابط زوجین و اعضای خانواده.

Keywords:

Sakineh , Peace , Marriage , Spiritual Health , Family. , سکینه , آرامش , نکاح , سلامت معنوی , خانواده.