بررسی توان خودمراقبتی و عوامل مرتبط با آن در بیماران همودیالیزی

زمینه و هدف: امروزه همودیالیز یکی از رایج ترین روش های درمانی به دنبال نارسایی مزمن کلیه می باشد. بیماران تحت درمان با همودیالیز دچار محدودیت هایی در عملکرد جسمی، روانی و اجتماعی خود می گردند و فعالیت های خود مراقبتی در این بیماران می تواند نقش موثری در سازگاری آن ها با فرآیند بیماری داشته باشد. این مطالعه با هدف تعیین توان خودمراقبتی و عوامل مرتبط با آن در بیماران همودیالیزی انجام شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه ای مقطعی است که بر روی بیماران مراجعه کننده به بخش همودیالیز مرکز آموزشی درمانی رازی شهرستان رشت در سال ۱۳۹۶ انجام گرفت که در آن ۱۲۶ بیمار با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه ی دو بخشی شامل اطلاعات فردی– اجتماعی و شکل تعدیل یافته نسخه چینی مقیاس ۲۸ گویه ای ارزیابی توان خودمراقبتی بود. اطلاعات پس از جمع آوری با آماره های توصیفی (میانگین، انحراف معیار، درصد، فراوانی) و آزمون های تحلیلی (تی تست مستقل، ضریب همبستگی، آنالیز ئاریانس و رگرسیون لجستیک) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: حدود ۴/۷۱ درصد از بیماران دارای توان خود مراقبتی مطلوب بودند. ارتباط آماری معنی داری بین سن با توان خود مراقبتی وجود داشت (۰۱۳/۰P=). همچنین سطح تحصیلات با توان خودمراقبتی ارتباط آماری معنی داری داشت (۰۰۰۱/۰˂P) .در بررسی به عمل آمده بر اساس مدل رگرسیون لجستیک نتایج نشان داد که هرچه سن بیماران از میانگین سنی کل بیماران مورد مطالعه بالاتر بود توان خودمراقبتی این بیماران به میزان ۵/۱ برابر کاهش پیدا کرده بود. نتیجه گیری کلی: اگر چه در مطالعه ی حاضر بیشتر بیماران تحت درمان با همودیالیز دارای توان خودمراقبتی مطلوبی بودند اما نتایج این مطالعه نشان می دهد که این بیماران به علت افزایش سن، فرایند درمانی و مشکلاتی که ناشی از بیماری برای آن ها ایجاد می شود، دچار محدودیت هایی در مراقبت از خود می گردند. بنابراین توصیه می شود تا به منظور هرچه بهتر شدن توان خودمراقبتی این بیماران، تدابیری در برنامه های مراقبتی آنان گنجانده شود تا بیمار به عنوان عضوی از تیم مراقبتی در مراقبت از خود مشارکت کامل داشته باشد.

Keywords:

Self-care Agency , Hemodialysis , Chronic Renal Disease , توان خود مراقبتی , همودیالیز , نارسایی مزمن کلیه