اقتصاد سیاسی دولت های رانتیر، مطالعه موردی (عربستان سعودی)

درادبیات سیاسی واقتصادی به اقتصادهایی که متکی به درآمدهای یک بخش باشد اقتصاد رانتی و در صورتی که این درآمدهای به شکل انحصاری به خزانه دولت واریز شود دولت های مزبور را دولتهای رانتیرمی نامند. به دلیل فراونی زیاد دولتهایی که اصلی ترین محل درامدهای آنها از منابع نفتی می باشد عموما دولتهای رانتیر به دولتهای تک محصولی نفتی یا به دولتهایی اطلاق شده است که بیش از۴۲ درصد از درآمدهای خارجی آنها از نفت باشد. گرچه آسیب پذیری بخش لاینفکی ازخصلت تمامی نظام های سیاسی است اما به نظر می رسد این آسیب پذیری درمورد دولتهای رانتیر به مراتب بیشتر باشد.این مقاله با تمرکزبرعربستان سعودی تلاش می کند تا این دولت رانتیر را از حیث اقتصادی و سیاسی آسیب شناسی نماید. دروجه اقتصادی عربستان بسان بزرگترین تولید کننده نفت جهان، وابستگی شدیدی به درآمدهای نفتی دارد وتمام وجوه اقتصادی ازجمله تامین بودجه ودیگرعرصه های اقتصادی ازعایدات نفتی تامین می گردد.هرچند برای تنوع درساختاراقتصادی تک محصولی خود تلاش هایی نموده است وبه فعالیت هایی درزمینه تجارت،کشتیرانی،بانک داری وسرمایه گذاری درحوزه انرژی پرداخته است اماهنوزهم بخش نفت وگازنقش قابل توجهی دراقتصاد عربستان ایفا میکند.اقتصادرانتی این کشورپس ازکشف نفت به درآمدی نفتی وابسته واعتیاد پیداکرد وعملاموجب ظهوربحران های مالی ازجمله کسری بودجه،تورم، بیکاری وبدهی شد واین آسیبها به تدریج به جزءلاینفکی ازاقتصاداین کشورمبدل گشت. دروجه سیاسی نیزوضعی مشابه دارد به گونه ا

Keywords:

رانت , دولت رانتیر , آسیب شناسی اقتصادی , آسیب شناسی سیاسی , رژیم اقتدارگرا