بررسی اثر اشعه UV-C و تنظیم کننده های رشد گیاهی بر خصوصیات جوانه زنی و عملکرد گیاهان دارویی مریم گلی (Salvia officinalis) و همیشه بهار (Calendula officinalis)

گیاه همیشه بهار، گیاهی یک‎ساله و از خانواده کاسنی است. هدف از کشت این گیاه، تولید دارو و مواد موثره موجود در گل ها و مخصوصا در گلبرگ ها می باشد. مریم گلی گیاهی چند ساله و علفی، از تیره نعنائیان است. این گیاهان استفاده های دارویی فراوانی دارند. تاثیر مستقیم نور فرابنفش بر رشد و نمو درگیاهان، معمولا منفی است و گیاهان ساز وکارهای دفاعی مختلفی برای محافظت و سازگاری خود به کار می‎گیرند. بدین منظور، در پژوهش حاضر به بررسی تاثیر دو عامل اشعه فرابنفش UV-C و تنظیم‎کننده های رشد گیاهی بر خصوصیات جوانه زنی و عملکرد بذر این گیاهان، در دو بخش آزمایشگاه و مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد پرداخته شد. آزمایش به صورت فاکتوریل (دو فاکتوره) در قالب طرح کاملا تصادفی (CRD) با ۴ تکرار در بخش آزمایشگاه و ۳ تکرار در بخش مزرعه انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل اشعه فرابنفش UV-C در سه سطح (۱۰،۲۰،۳۰) دقیقه و هورمون های جیبرلیک اسید و سالیسیلیک اسید با سه غلظت (۲۰۰، ۴۰۰ و ۶۰۰) میلی گرم در لیتر بودند. در ابتدا بذور به مدت ۶ ساعت با غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی پیش تیمار شدند و سپس تحت تاثیر اشعه فرابنفش UV-C در زمان های ذکر شده قرار گرفتند. نتایج بدست آمده بیانگر این بود که سالیسیلیک اسید با غلظت ۲۰۰ و ۴۰۰ میلی گرم در لیتر و اشعه فرابنفش به مدت ۳۰ دقیقه بیشترین تاثیر را بر جوانه زنی و سایر صفات رشدی دو گیاه، ایجاد نمودند. همچنین با اعمال اشعه فرابنفش به مدت ۳۰ دقیقه کمترین میزان اسانس در مریمگلی و کاهش عصاره در همیشه‎بهار بدست آمد.

Keywords:

جیبرلیک اسید , سالیسیلیک اسید , اشعه فرابنفش , مریم گلی , همیشه بهار.