اثر سدیم نیتروپروساید (SNP) بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) تحت تنش شوری

سابقه و هدف: با توجه به میزان گستردگی شوری در خاک های ایران، میزان بالای شوری آب و خاک می تواند کیفیت محصول و بهره وری را محدود کند. از سوی دیگر با توجه به افزایش تقاضای جهانی برای استفاده از گیاهان دارویی از جمله نعناع فلفلی، امروزه استفاده از سدیم نیتروپروساید یکی از راهبردهای نوین برای بهبود و افزایش عملکرد گیاهان در شرایط نامطلوب محیطی مانند شوری آب و خاک است. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی اثر سدیم نیتروپروساید (SNP) بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) تحت تنش شوری اجرا شد. مواد و روش ها:این آزمایش در گلخانه دانشگاه هرمزگان به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال ۱۴۰۰ انجام شد. در این پژوهش دو عامل سدیم نیتروپروساید (۰، ۱/۰ و ۲/۰ میلی مولار) و سطوح شوری (۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ میلی مولار) مورد مطالعه قرار گرفت. ریزوم هایی به طول ۴ سانتی متر انتخاب شده و در گلدان هایی به قطر ۲۰ سانتی متر و ارتفاع ۱۸ سانتی متر کاشته شدند. بستر کشت هر گلدان مخلوطی از خاک زراعی، ماسه و کود دامی پوسیده به نسبت ۱:۳:۶ بود. برای هر تیمار ۳ گلدان به عنوان ۳ تکرار در نظر گرفته شد. در هر گلدان ۴ ریزوم کاشته شد. پس از رشد گیاه (۸ برگی)، برگ های گیاه با ۲۰۰ میلی لیتر محلول سدیم نیتروپروساید محلول پاشی شدند. گیاهان شاهد با استفاده از آب مقطر محلول پاشی شدند. عمل محلول پاشی ۳ بار در اوایل صبح به میزان ۱۰ میلی لیتر به هر گلدان و با فاصله زمانی سه روز انجام شد. ۲۴ ساعت پس از آخرین محلول پاشی و دو ماه پس از کاشت، گیاهان تحت تیمار شوری قرار گرفتند. ۲۰ روز پس از اعمال تنش، بوته ها برداشت شده و ارزیابی صفات انجام گرفت. متغیرهای اندازه گیری شده شامل: طول و عرض برگ، قطر ساقه، وزن تر و خشک برگ، کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئید، نشت یونی، پرولین، کاتالاز و ظرفیت اکسایشی بود. یافته ها: نتایج نشان داد که حضور سدیم نیتروپروساید ۲/۰ میلی مولار در مقابل عدم حضور آن سبب افزایش معنی دار طول برگ، عرض برگ، کلروفیل a، b، کاروتنوئید و پرولین به میزان (۶۰/۸۰، ۳۸/۶۵، ۱۵۰، ۷۰/۳۸ و ۱۲۰ و ۱۳/۱۰۱ درصد) در تنش شوری ۱۰۰ میلی مولار شده است. در حالی که مشاهده شد کاربرد سدیم نیتروپروساید ۱/۰ میلی مولار سبب کاهش نشت یونی به میزان ۹۰/۳۶۵ درصد در تنش شوری ۱۰۰ میلی مولار در مقایسه با شاهد شده است. نتیجه گیری: لذا با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر می توان محلول پاشی سدیم تیتروپروساید را جهت کاهش اثرات منفی تنش شوری در گیاه نعناع فلفلی توصیه نمود.

Keywords:

آنتی اکسیدان , پرولین , کاروتنوئید , کلروفیل