بررسی مولفه های تعیین کننده بر دسترسی به خدمات دندانپزشکی پیشگیرانه

زمینه و هدف: دندانپزشکی نظامی، مراقبت بیمار محور را با دیدگاه سلامت عمومی ترکیب می­ کند تا خدماتی قابل استقرار، چابک و جامع فراهم کند. بیماری دهان در پرسنل نظامی می­ تواند به ­طور قابل ملاحظه ­ای توانایی عملیاتی فرد را مختل کند. دسترسی به خدمات دندانپزشکی نیازمند درک موانع و تسهیلات است. این مطالعه با هدف تعیین روابط سیستماتیک بین مولفه ­های تاثیرگذار بر دسترسی به خدمات دندانپرشکی پیشگیری انجام شد. روش ها: این مطالعه توصیفی و تحلیلی در دو مرحله کیفی و کمی در سال ۱۴۰۰ انجام گرفته است. در مرحله کیفی از طریق مرور ادبیات و با استفاده از روش گلوله برفی، مصاحبه با ۱۰ نفر از صاحب­ نظران حوزه دندانپرشکی پیشگیری و سلامت دهان و دندان انجام شد. جهت شناسایی و اخذ کدها از نرم افزار MAXQDA و بررسی متن مقالات و مصاحبه ها استفاده گردید. سپس الگوی مفهومی پژوهش در قالب ۳۰ مولفه فرعی و شش گروه اصلی براساس مدل دسترسی سورمان به عنوان مدل پایه و چارچوب تحلیلی مولفه­ های دسترسی به خدمات سلامت دهان و دندان طراحی گردید. پرسشنامه فاز کمی پژوهش به روش دیمتل با ۳۰ سوال طراحی و به شیوه هدفمند ۳۰ نفر از خبرگان دانشگاه­ های علوم پزشکی کشور تکمیل و جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از تحلیل ساختاری روابط علی و از طریق نرم افزارهای SPSS و DEMATEL تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بر اساس یافته­ های مرحله کیفی، ۵۱ مولفه فرعی شناسایی و بر اساس چارچوب تحلیلی مطالعه در قالب ۶ مولفه اصلی بر اساس مدل سوربان، توان مالی؛ مقبولیت؛ دستیابی، آگاهی و توانمندسازی؛ کفایت و فراهمی دسته­ بندی شدند. کلیه خبرگان با مولفه­ های پیشنهادی تاثیرگذار بر دسترسی به خدمات دندانپزشکی موافق بودند و مولفه جدیدی را پیشنهاد نکردند (۰/۰۰۰۱=P < /span>). نتایج تحلیلی روابط عوامل تاثیرگذار بر دسترسی به خدمات دندانپزشکی پیشگیری بیانگر تاثیرگذاری مولفه­ های توان مالی (ضریب ۱/۰۵) و مقبولیت (ضریب ۰/۳۷) بر دسترسی بوده و در گروه علت­ ها قرار گرفتند. مولفه­ های توانمندسازی؛ دستیابی؛ کفایت و فراهمی نیز در گروه معلول­ ها و تاثیرپذیر بودند. مولفه ­های توان مالی و فراهمی به ترتیب با مختصات­ های (۱/۰۵ و ۱۱/۸۸) و (۰/۵۷- و ۱۱/۳۵)، اولویت­ های اول و آخر شناخته شدند. نتیجه گیری: یک جزء اساسی در پرسنل نظامی، عوارض دندانی &quot;پنهان&quot; است. این جزء با ارزیابی عوارض دندانی تقریبا به یک سوم کاهش می­ یابد. شناسایی عوامل کلیدی موثر بر دسترسی در این پژوهش می تواند به طراحی مداخلات پیشگیری کمک کند. همچنین بستری برای تدوین سیاست­ های پیشگیری و ارتقای سلامت باشد.

Keywords:

بهداشت نظامی , سلامت دهان و دندان , دندانپزشکی پیشگیری