تولید لاین نخود مقاوم به بیماری پژمردگی فوزاریوم (Fusarium oxysporum f. sp. ciceris)به روش تلاقی برگشتی مبتنی بر نشانگر

بیماری پژمردگی فوزاریومی (Fusarium oxysporum) از بیماریهای مهم نخود بوده که در اکثر مناطق کشت محصول در کشور حضور داشته و ضمن کاهش کیفیت، در مواردی باعث خسارت %۱۰۰ مزارع نخود میشود. این پژوهش با هدف انتقال صفت مقاومت به فوزاریوم از رقم مقاوم آنا به رقم مطلوب نخود هاشم به روش تلاقی برگشتی مبتنی بر نشانگر (MABC۱) طی چهار سال زراعی -۴۰۱) (۱۳۹۷ انجام شد. رقم نخود هاشم از ارقام با عملکرد بالا، دارای تیپ ایستاده و پابلند و بازار پسند بوده که به دلیل حساسیت به بیماری پژمردگی فوزاریوم، کشت آن با محدودیت مواجه شده است. به همین منظور در سال اول از تلاقی رقم هاشم، بعنوان والد گیرنده و رقم آنا بعنوان والد دهنده، ۲۰ هیبرید F۱ واقعی بدست آمد که جهت تولید نسل BC۱F۱ با والد هاشم اولین تلاقی برگشتی انجام شد. بر اساس نتایج پویش ژنومی نتاج BC۱F۱ بوسیله چهار نشانگر (TA۵۹, TA۹۶, TR۱۹, CaM۱۴۰۲)، ۶ ژنوتیپ BC۱F۱ حاوی آلل های مقاوم بودند که جهت تولید نسل BC۲F۱ با رقم هاشم تلاقی برگشتی داده شدند. از مجموع ۵۲ نتاج BC۲F۱ به وسیله چهار نشانگر ۱۲ ژنوتیپ BC۲F۱ حاوی ۴ آلل مقاوم بودند که جهت تولید نسل BC۳F۱ با رقم هاشم تلاقی برگشتی داده شدند. ۶ نتاج BC۳F۱ حاوی آلل های مقاوم و دارای بیشترین تشابه ژنتیکی به والد گیرنده، جهت تثبیت زمینه ژنتیکی خودگشن شده و نتاج BC۳F۲ حاصل شد که ارزیابی های فنوتیپی مقاومت به بیماری این نتاج حاکی از وجود سه لاین بسیار مقاوم با خصوصیات زراعی مناسب بود. لاین های حاصل جهت ارزیابی سازگاری و پایداری عملکرد وارد آزمایشات مقایسه عملکرد چند محیطی خواهند شد. همچنین در این پژوهش به کمک فراتحلیل مطالعات QTL، نواحی مرتبط با مقاومت ژنتیکی به نژادهای مختلف این بیماری روی کروموزومهای ۲، ۴، ۵ و ۶ شناسایی شد که می تواند به منظور شناسایی نشانگرهای مرتبط با ژنهای مقاومت مورد استفاده قرار گیرند.

Keywords:

نخود , تلاقی برگشتی , نشانگر مولکولی , پژمردگی فوزاریوم , گزینش